Tá teangacha dúchais agus mionteangacha á gceiliúradh timpeall na cruinne ar an lá seo, 21 Feabhra – Lá Idirnáisiúnta na Máthairtheangacha.
Féile bhliantúil is ea í a ardaíonn feasacht i leith teangacha agus éagsúlacht chultúir sa domhan mór.
Agus an lá atá ann, chuaigh muid i gcomhairle leis an ‘dochtúir teanga’, Laoise Ní Dhúda, saineolaí sa phleanáil teanga, le fáil amach cad ar féidir linn a dhéanamh chun tuilleadh dár máthairtheanga a shú isteach inár saol.
Go leictreonach, go glic nó go hoifigiúil, seo chugaibh 5 bhealach chun ár dteanga álainn a dhéanamh níos lárnaigh sa ghnáthshaol, dar leis an Dr. Laoise Ní Dhúda!
1) An Ghaeilge Labhartha
Is féidir ‘Dia duit, conas atá tú?’ a úsáid chun comhrá a mhealladh i nGaeilge le daoine a chastar ort go minic.
Beannaigh don tiománaí bus nó don barista sa chaife ar maidin mar shampla.
Seans go spreagfar comhrá beag nó plé ar féidir tógáil air.
3) An Ghaeilge Leictreonach
Sa lá atá inniu ann bíonn go leor againn suite os comhair ríomhairí.
Is fiú go mór mar sin, socruithe as Gaeilge a roghnú ar do chuntas Facebook, Microsoft Word, Firefox, srl.
Clic beag, difear mór!
3) An Ghaeilge Ghlic
Tá trí rud shimplí anseo a chothódh níos mó deiseanna comhráite agus teachtaireachtaí Gaeilge a mhealladh:
– Freagair do ghuthán trí Ghaeilge le “Cén chaoi bhfuil tú? Cad é mar atá tú?”.
Cuirfidh sé seo in iúl don té atá ag glaoch go bhfuil Gaeilge agat.
– Fág teachtaireacht trí Ghaeilge ar do chuntas glórphoist, arís eile ag súil le freagra i nGaeilge ón duine sin.
– Scríobh teachtaireachtaí chuig do chairde i nGaeilge.
Seans go spreagfaidh tú iad chun teachtaireachtaí Gaeilge a sheoladh ar ais chugat.
4) An Ghaeilge Oifigiúil
Fiú mura mbíonn fonn orainn i gcónaí, bíonn ar chuile dhuine againn plé leis an stát sa saol laethúil.
Má bhímid ar lorg árachais, ag iarraidh leabhair a fháil ar iasacht ón leabharlann, ag seoladh litreach, ag cur isteach ar chúrsa ollscoile, ag taisteal ar an traein agus go leor rudaí eile, is fiú an deis a thapú le Gaeilge a úsáid.
Dírigh ar na rudaí a bhíonn ar siúl agat ó lá go lá.
Roghnaigh comhfhreagras trí Ghaeilge maidir le do dheontas ollscoile, socraigh do mhótarcháin i nGaeilge nó más duine féin fostaithe tú – déan cinneadh tabhairt faoi chúrsaí cánach i nGaeilge!
5) An Ghaeilge Shaibhir
Tá spás i gcónaí ann le beagáinín Gaeilge sa bhreis a fhoghlaim.
Chuige sin, tá réimse leathan ábhar ar líne, ar an teilifís agus ar an raidió a chuirfeadh le do chuid Gaeilge.
Seo plean leanúnach a d’fhéadfá tabhairt faoi gach lá ar feadh achar gairid.
Cad faoi leabhar i nGaeilge a léamh, nó cinneadh a dhéanamh alt nó dhó a léamh ar Tuairisc.ie agus NÓS gach lá.
D’fhéadfá cluas rialta á tabhairt le stáisiún raidió Gaeilge – Raidió na Gaeltachta, Raidió Fáilte, RíRá, Raidió na Life nó breathnú ar shraith ar TG4?
Tá an oiread roghanna ann agus is fiú chuile dheis a thapú chun ár dteanga álainn a úsáid sa saol!
Ar aghaidh linn!