Tá sinne mar Ghaeil ag scaipeadh shoiscéal an dátheangachais le fada an lá.
Ag snámh in aghaidh easa a bhíonn muid go minic agus aonteangachas ina bhunchloch ag saol an Bhéarla agus ag dearcadh domhanda a chuid cainteoirí.
Thiocfadh le duine argóint a dhéanamh go fiú go bhfuil an Béarla ina bhunchloch chultúrtha ag Poblacht na hÉireann agus ag an náisiúnachas Éireanneach, d’ainneoin bhéalghrá an stáit agus stádas oifigiúil bréagach na Gaeilge.
Ach níl an saol chomh haonteangach is a shíltear.
Seo thíos roinnt daoine a bhfuil clú domhanda orthu agus atá in ann níos mó ná teanga amháin a labhairt (ar a laghad).
Agus i gcuid mhaith de na cásanna seo, is teanga mhionlaithe atá i gceist.
12. Rafael Nadal
Spáinneach bródúil é an t-imreoir leadóige Rafa Nadal.
Mar sin féin, is as Mallarca ó dhúchas é, oileán Bailéarach ina labhraítear Mallorquí, canúint de chuid na Catalóinise.
Goilleann sé ar roinnt daoine as an Chatalóin nach mbreathaíonn sé air féin mar náisiúntóir Catalónach.
Seo é ag preasócáid in 2014 fiú ag cur in iúl, sa Chatalóinis, go dtacaíonn sé le foireann mhór na Spáinne, Real Madrid!
11. Xabi Alonso
Imríonn Xabi Alonso a chuid sacair le Bayern Munich, agus d’imir sé le Liverpool agus le Real Madrid tráth.
Níos tábhachtaí áfach, d’imir sé peil Ghaelach nuair a bhí sé ag stopadh i gContae na Mí agus é ina dhéagóir ag foghlaim Béarla!
Cé nach fíor an ráfla (osna) go bhfuil bonn uile-Éireann aige.
Peileadóir idirnáisiúnta leis an Spáinn sular éirigh sé as, imríonn sé, nuair is féidir leis, le foireann idirnáisiúnta Thír na mBascach go fóill (foireann nach bhfuil aitheanta ag FIFA ar ndóigh).
Ní cainteoir dúchais Bascaise é ach tá an teanga aige go cinnte:
10. Arnold Schwarzenegger
Ní nach ionadh, ní cainteoir Béarla ó dhúchas é Arnie Mór agus tá clú ar a bhlas cainte.
Sin ráite, tá sé admhaithe aige gur féidir leis Béarla a labhairt gan aon bhlas ach go gcothaíonn sé é i gcónaí mar go mbíonn an lucht féachana ag súil leis!
Tá scéal amháin ann a mhaíonn go n-úsáideann sé teiripeoir cainte lena bhlas a chaomhnú.
Dála an scéil, nuair a dhéantar leaganacha Gearmáinise dá chuid scannán, ní eisean a dhéanann an t-athghuthú air féin – tá a bhlas dúchasach Ostarach ró-láidir is ró-thuathánach do Terminator!
Seo é ag caint i dteanga a mhuintire:
9. Charlize Theron
De bhunadh na hAfraice Theas, tá clú mór ar Theron as scannáin ar nós The Devil’s Advocate, Hancock, Monster, North Country, Young Adult agus Prometheus.
Mar sin féin ní raibh sí i gcónaí muiníneach as a cuid Béarla mar is cainteoir dúchais Afracáinise í a raibh uirthi Béarla a fhoghlaim i gceart chun dul chun cinn a dhéanamh mar aisteoir.
Teanga Ghearmánach í an Afracáinis a shíolraíonn ón Ollainnis agus a labhraíonn 7 milliún duine mar mháthairtheanga i ndeisceart na hAfraice.
Seo Theron á labhairt ar chlár teilifíse:
8. Manuel Valls
Cad é sin, a deir tú? Cé sa diabhal é Manuel Valls?
Mar a tharlaíonn sé, is duine measartha tábhachtach i bpolaitíocht na hEorpa é mar is é Valls Príomh-aire reatha na Fraince.
Rugadh agus tógadh i mBarcelona na Catalóine é áfach (sloinne Catalónach é Valls) agus chomh maith leis an Fhraincis, tá Catalóinis, Béarla, Iodáilis agus Spáinnis aige.
Seo é ag caint Catalóinise agus é ar cuairt in Andóra anuraidh:
7. Mila Kunis
Aisteoir Meiriceánach í Mila Kunis atá aitheanta de bharr a cuid mórscannán Béarla.
Rugadh í san Úcráin áfach agus ní raibh focal Béarla aici go dtí go raibh sí seacht mbliana d’aois nuair a d’aistrigh a teaghlach go Los Angeles.
Ní léir an bhfuil Úcráinis aici ach seo í ag seasamh an fhóid as Rúisis le linn preasócáide:
6. Huw Edwards
Tá Béarla den scoth ag fear ancaire an BBC, Huw Edwards.
Mar sin féin, is cainteoir dúchais Breatnaise é agus mac leis an náisiúntóir agus acadóir aitheanta Hywel Teifi Edwards.
Cruthaíonn Edwards, ní amháin gur féidir dátheangachas iomlán a bhaint amach, ach gur féidir teanga nach do mháthairtheanga í a fhoghlaim go caighdeán atá níos fearr go minic ná an caighdeán atá ag cainteoirí dúchais áirithe.
Seo é ag caint Breatainise ag an Eisteddfod:
5. George Takei
Seapánach-Mheiriceánach é Takei.
Rugadh a athair sa tSeapáin agus rugadh a mháthair i SAM, de bhunadh na Seapáine.
Thar aon rud eile, tá clú air as a ról mar Hikaru Sulu in Star Trek agus mar gheall ar a chuid gníomhaíochta ar son cearta aeracha.
Cé go raibh an-dúil ag a athair sa Bhéarla agus nár rugadh sa tSeapáin é, tá Seapáinis líofa ag Takei.
Seans go mbaineann sé sin leis an tréimhse a chaith sé i ngéibhinn lena mhuintir le linn an Dara Cogadh Domhanda.
Seo é ag caint i dteanga a shinsir:
4. Rita Ora
Duine de cheoltóirí móra ‘Sasanacha’ na linne seo, rugadh Ora mar Rita Sahatçiu i bPristina na Cosaive sa bhliain 1990.
Bhog a tuismitheoirí Albánacha (a máthair ina Caitliceach agus a hathair ina Mhoslamach) go Londain le linn dheighilt na hIúgslaive nuair a bhí Ora ina leabh.
Is cainteoirí Albáinise iad formhór mhuintir na Cosaive agus lean a teaghlach ag labhairt na teanga ar aistriú go Sasana dóibh.
Tá Ora bródúil as a cúlra agus tá Albáinis líofa aici go fóill:
3. Richard Burton
Richard Burton, fear a labhair Béarla chomh maith sin ná go sílfeá gur chum sé féin í… ach cainteoir dúchais Breatnaise a bhí ann!
Deirtear nach raibh mórán Béarla aige fiú go dtí go raibh sé sna déaga, cé nach bhfuil aon fhianaise láidir agam air sin.
Is iomaí scannán clúiteach Béarla ina raibh sé ar ndóigh ach is gann na scannáin ina labhraíonn sé Breatnais.
Ní raibh mé ábalta ach an giota seo a aimsiú ón scannán The Last Days of Dolwyn:
2. Arsene Wenger
Bainisteoir sacair Arsenal é Arsene Wenger.
Tá clú ar an Fhrancach as a chumas teangacha éagsúla a labhairt.
Tá Béarla, Gearmáinis, Spáinnis, Iodáilis, agus giota Seapáinise aige fiú.
Rud nach luaitear go minic áfach ná gurb as an Alsáis dó agus go bhfuil teanga dhúchais na háite sin, Alsáisis, aige chomh maith.
Tá Alsáisis, atá ina chanúint den Ghearmáinis, ag fíor-mhionlach san Alsáis inniu, gan í a bheith ag mórán páistí ar chor ar bith.
Seo Wenger ag caint sa teanga sin in 1989.
1. Leonard Nimoy
Sea, tá a fhios agam cad atá tú ag síleadh… “Ní fíor-theanga í an Bholcainis!”
Seans go bhfuil an ceart agat, seans.
Ach is fíor-theanga í Giúdais (Yiddish), teanga a bhí ag Leonard Nimoy, nó Spock ó Star Trek mar ab fhearr aithne air.
Rugadh i mBostún, SAM, é agus ba Ghiúdaigh as an Úcráin iad a thuismitheoirí.
Díreach roimh an Dara Cogadh Domhanda bhí breis agus 11 milliún cainteoir dúchais Giúdaise ann.
Fuair leath acu sin bás san Uileloscadh.
Tá sí ag tuairim is 600,000 duine inniu.
Is léir faoin am a ndearnadh an scannán seo nach raibh a chuid Giúdaise chomh líofa sin a thuilleadh, ach mar sin féin bhí sí aige:
