‘Dráma rílíofa an t-iomlán’

D’fhreastail mé ar I Hear you and Rejoice, seó aonair le Mikel Murfi in Amharclann an Pavillion, Dún Laoghaire Dé hAoine. Seo an dara dráma sa tsraith The Man In The Woman’s Shoes. Ní gá an chéad cheann a bheith feicthe agat chun an ceann seo a thuiscint.

Níl ar stáitse ach Murfi féin — a chuid scríbhneoireachta, a ghlór, a chruth, a fhuaimeanna, a amhránaíocht. Scéalaíocht thraidisiúnta na hÉireann is mó atá chun tosaigh ann. Na buafhocail ghlice agus na slaiseanna géara a chaitheann muintir na tuaithe, go háirithe, lena chéile atá mar bhonn faoin dráma seo. 

Tá Murfi ag tarraingt ar agallaimh a rinne sé le grúpaí daoine a bhí ar scor i Sligeach agus tá a rian sin air. Tá flosc agus fuadar teanga ann. Teanga ghoirt, shearbh, ghlinn Bhéarla na hÉireann. Cuireann a dtarlaíonn sa dráma, ábhar atá fréamhaithe go domhain i nósanna na tuaithe, craiceann na fírinne ar an iomlán.

Sa dorchadas a thosaíonn cúrsaí. Sochraid. An príomhcharachtar ná Pat Farnon, gréasaí bróg. Fear balbh sa ghnáthshaol. Istigh ina intinn atáimid is cosúil, áit a bhfuil caint aige. Tá a bhean Kitsy Rainey tar éis báis agus tá treoracha dá sochraid fágtha aici dóibh siúd atá sa séipéal. Sochraid ar leith atá ann, ceiliúradh ar shaol na mná seo, paidreacha as an ngnáth atá curtha in oiriúint dá pearsantacht láidir shaor. Kitsy Rainey an bhéaldatha, na mbláthanna, Kitsy an bainisteoir peile, Kitsy na ciotóige a leag amach an maor taobhlíne. 

Níl ar an ardán ach cathaoir agus Murfi féin ach éiríonn leis na deicheanna de charachtair a chur inár láthair gan stró. Geáitsí, glór agus cruth éagsúil air do gach duine acu. Ar uairibh bhraithfeá go bhfuil cuid de thon an scéil ag bordáil le greann Pat Shortt na D’Unbelievables. Ó measctar le Pat Shortt The Garage é, leis, ní théann an scéal chun seafóide. I dtosach an dráma seans tá meascán mearaí carachtar ann sula gcuirtear aithne cheart ar Pat. Socraítear isteach go mear ina dhiaidh sin.

Faighimid amach gur phós Pat Kitsy agus iad beirt amach sna blianta. Léiríonn Murfi grá na beirte i mbealach fíorálainn. Cuirtear aithne ar an mbaile beag agus a bhfuil ann. Mar Turkey Evans, tráchtaire CLG ag cluiche ceannais an chontae is greannmhaire Murfi. D’fhág an tráchtaire cainteach buile sna trithí muid. Greann eile a fheictear in Kitsy. Sáiteáin bharrúla á gcaitheamh aici le comharsa.

Tá scileanna iomadúla Murfi le feiceáil ó thús deireadh. Cruthaíonn Pat na fuaimeanna don chompántas drámaíochta áitiúil — cuireann sé tréad caorach inár láthair. Cloistear na caoirigh chomh glinn sin gur deacair creidiúint nach ann dóibh. Ansin seó tallainne ar mhaithe le dromchla nua pháirc peile Naomh Jude. Deir fear an tí linn go ndéanfaidh an chéad iomaitheoir eile aithris ar John McCormack ag canadh ar cheirnín vinyl. Cloistear seancheirnín ag casadh agus an tsnáthaid á scríobadh agus John McCormack i bhfad siar san am, an féidir gur fíor nach bhfuil ann ach glór Murfi? Níl anseo ach písín beag gairid glic ach tá an dráma líonta go barra leis na písíní glice seo.

Cé go mbíonn trua áirithe againn do Pat cinntíonn Murfi nach n-éiríonn an scéal rómhaoithneach. Pléann an dráma seantéamaí úd an bháis agus an ghrá ach caitear go cáiréiseach leo. Feictear briseadh croí agus cumha Pat. Is é buille deiridh an dráma is mó a théann i bhfeidhm, dar liom. Clingeann na línte ionat agus nascann siad an dráma ar fad ó thús deireadh. Seachas é is dráma maith a bheadh ann. Fágann an dlaoi mhullaigh gur píosa rí-líofa an t-iomlán agus cuireann orainn atuiscint a fháil ar an iomlán.

Léiriú de chuid Loco and Reckless Productions. Le feiceáil in ionaid éagsúla timpeall na tíre.  Coinnigh súil amach don chéad dráma sa tsraith, dráma a thaitin go mór leis na léirmheastóirí.

SCÉALTA EILE