Réalta Ghaeilge Joseph O’Connor

Tá sé ráite ag an údar aitheanta Joseph O’Connor gur thug an leagan stáitse dátheangach de ‘Star of the Sea’ – a osclaíonn sa Taibhdhearc san oíche anocht – a úrscéal “ar ais” dó. Labhair sé linn faoi.


Ba le linn Fhéile Ealaíon na Gaillimhe 2014 a cuireadh an dráma dátheangach de mhórshaothar Joseph O’Connor Star of the Sea, ar chomhléiriú é idir Moonfish agus An Taibhdhearc, ar ardán den chéad uair.

Ina shuí sa lucht féachana an oíche chéanna agus na cuirtíní á n-oscailt, d’admhaigh O’Connor go raibh imní air.

“Bhí mé imníoch go leor faoi ach b’eispéireas an-chumhachtach agus mothálach a bhí i ndán dom,” ar seisean le NÓS.

Thug O’Connor saoirse iomlán don chompántas amharclannaíochta Moonfish, atá lonnaithe i nGaillimh, a gcuid féin a dhéanamh den úrscéal aitheanta, leabhar atá suite in aimsir an Ghórta Mhóir agus a bhfuil an-díol air in Éirinn agus go hidirnáisiúnta.

Scríofa i mBéarla, tá cuid mhaith den scéal lonnaithe i gConamara agus cheap lucht Moonfish go mbeadh sé an-suimiúil léiriú dátheangach a dhéanamh a chuirfeadh “an Ghaeilge ar ais i mbéal na gcarachtar”, rud a bhí ag dó na geirbe ag O’Connor féin ar feadh na mblianta.

“Cheap mé go raibh sé tábhachtach go ndéanfadh léiriú stáitse an Ghaeilge a tharraingt isteach ann. Bhí mé in amhras faoin leabhar le fada mar nach mbeadh an Béarla á úsáid ag go leor de na carachtair,” arsa O’Connor.

“Ní bheadh mo chuid Gaeilge féin ar an gcumas go bhféadfainn scríobh go dátheangach, ná gar dó, agus ar an tslí sin thug Moonfish m’úrscéal féin ar ais dom.

“Ba thaithí iontach fiúntach dom é a bheith ag breathnú ar a bhfís agus an scéal a thabhairt chun solais acu.”

Star of the sea

Dúirt Ionia Ní Chróinín, duine de bhunaitheoirí agus de stiúrthóirí Moonfish atá i bpáirt Mary sa dráma, go dtarraingíodh i dtreo an úrscéil iad mar gheall ar an léamh “an-spéisiúil” a thug sé ar aimsir an Ghorta.

“Faightear dearcadh gach duine a bhí bainteach leis an ngorta, ó na daoine a bhí ar an talamh, na tiarnaí talún agus na daoine a bhí ag breathnú isteach ón dtaobh amuigh agus ní minic a chloistear an t-iomlán in aon insint amháin,” ar sí.

Eipic atá sa leabhar, a bhfuil go leor carachtar ann agus scéalta fite fuaite ar a chéile.

“Cé go raibh muid ag iarraidh dráma a bhí an-éagsúil ón leabhar a chruthú, chaith muid go leor ama ag breathnú ar na modhanna a d’úsáid Joseph O’Connor chun na carachtair a chur in iúil,” arsa Ionia.

Chuige sin, tá meascán de na healaíona in úsáid chun an scéal a insint.

Tá amhráin ann, tá tarraingt bheo ar stáitse ann, tá an scéal á chur i láthair i bhfoirm scríofa chomh maith agus teilgeoir á úsáid le go mbeadh fáil ar an lucht féachana air.

“Chaitheamar an-chuid ama ag cuardach bealaí chun an scéal a insint agus leis an nGaeilge a úsáid ann. Ní raibh muid ag iarraidh go mbeadh aon aistriúchán ann nuair nach raibh tábhacht ann don scéal,” a mhínigh Ionia.

Sa leagan ardáin, tugtar léargas ar leith agus áit níos lárnaí don charachtar Mary agus níos mó béime ar áit na mban sa scéal.

“I gcás Pius agus David, athraíonn an gorta iad, ach tá Mary fós ar an duine ar chuir muid aithne uirthi ag an tús.

“Cé go raibh Mary sa gcruachás céanna, tagann sí fríd. Léiríonn sí gur féidir teacht amach as fulaingt mhór agus dul isteach sa saol nua.

“Is teachtaireacht an-dóchasach í sin.”


Cuirfear tús le ‘Star of the Sea/Réalt na Mara’ sa Taibhdhearc, Gaillimh, anocht agus leanfaidh sé go dtí an Satharn.

Beidh sé ar taispeáint sa Draíocht i mBaile Átha Cliath ar an 24-27 Meán Fómhair mar chuid d’Fhéile Amharclannaíochta Bhaile Átha Cliath.

Beidh an dráma á thabhairt ar camchuairt timpeall na tíre, i gcomhpháirt le Strollers Touring Network, ina dhiaidh sin. Tuilleadh eolais anseo.

SCÉALTA EILE