Agus Lá Idirnáisiúnta na mBan á cheiliúradh ar fud an domhain, chuaigh muid chun cainte le mná breátha na Gaeilge agus d’iarr muid orthu a rogha amhráin a chur le seinnliosta spreagúil NÓS ar lá seo na mban!
1.) Réaltán Ní Leannáin: ‘Sisters Are Doin’ It for Themselves’/Eurythmics & Aretha Franklin
Sílim go n-insíonn an t-amhrán seo an fhírinne.
Sa tsochaí seo atá againn, deirtear linn gur gá dúinn a bheith mar dheirfiúr, mar mháthair, mar bhean chéile… mar chuid d’fhear.
Deir an t-amhrán seo, a mhalairt!
Is ceart dúinn seasamh ar ár gcosa féin.
Amhrán mór ar son neamhspleáchais atá ann agus tá físeán ceoil iontach ag gabháil leis atá thar a bheith fóirsteanach don lá atá ann!
2.) Muireann Nic Amhlaoibh: ‘The Woman’s Work’/Kate Bush
Cuireann an t-amhrán seo ag gol mé. Na focail, an fonn, na mothúcháin. “I should be crying but I just can’t let it show”, “make it go away”, “I know you have a little life in you yet”.
An canadh nach mór cosúil le caoineadh ag an tosú.
Na cordaí simplí, cumhachtacha.
Cuireann sé amanna crua i mo shaol i gcuimhne dom, ach cabhraíonn sé liom i gcónaí.
Ar nós gur thuig sí féin cúramaí an tsaoil.
Saghas mantra ab ea sin dom “I know you have a little life in you yet, I know you have a lot of strength yet.”
Ah man, deora!
3.) Sinéad Ní Uallacháin: ‘Úna Dheas Ní Niadh’/JPTrio agus Niamh Farrell.
Amhrán aoibhinn is é Úna Dheas, go háirithe an leagan leis an JPTrio agus Niamh Farrell.
Is amhrán aitheanta sean-nóis é, ach tá a stíl agus a rian féin curtha ag an dream seo air.
Tá an té a scríobh ag déanamh cur síos ar an dúil agus grá atá aige d’Úna Dheas.
Bíodh grá againn dúinn féin, agus dúil fiú (!), inniu ar Lá Idirnáisiúnta na mBan agus gach lá den bhliain.
4) Caitlín Nic Aoidh: ‘Respect’/Aretha Franklin
Tá an t-amhrán seo mar inspioráid ag mná ó cheol an laoch Aretha Franklin é sa bhliain 1967 go dtí an lá atá inniu ann.
Bean chróga chruthaitheach láidir í Aretha a bhí ag lorg measa, di féin agus do mhná á linne.
Tá an téama chomh tráthúil inniu is a bhí dhá scór bliain ó shin.
5.) Katie McGreal: ‘Everybody Knows’/The Dixie Chicks
Amhrán ionraic á cheol ag grúpa ban!
Díríonn an t-amhrán seo ar an nós ina mbíonn daoine ag ligean orthu féin.
Bíonn tú ag iarraidh tú féin a chur amach ansin ach bíonn píosa díot faoi cheilt den chuid is mó.
Meabhraíonn an t-amhrán seo dúinn a bheith muiníneach chun an fíordhuine atá taobh istigh ionainn a thabhairt chun cinn!
6) Loretta Ní Ghabháin: ‘Formation’/Beyoncé
Is breá liom an t-amhrán seo.
Léiríonn an líne “Black Bill Gates in the making” go bhfuil an chumhacht chéanna aici mar bhean.
“I work hard, I run till I own it”. Cloisim an líne úd agus mé ag cuimhneamh ar an taispeántas beo a rinne sí 24 uair tar éis an t-amhrán a bheith eisithe aici.
Bhí cur chuige ceannródaíoch aici i dtaobh na margaíochta.
Níl éinne cosúil léi beo ar an saol! Mo cheol thú Beyoncé!
7.) Áine Ní Ghlinn: ‘Strange Fruit‘/ Billie Holiday
Tugann gach rud a bhain leis an amhránaí Billie Holiday misneach agus spreagadh dom – go háirithe an chaoi ar éirigh léi ealaín a chruthú as gach rud a d’fhulaing sí le linn a hóige.
Rinneadh éigniú uirthi agus í ina páiste óg, chaith sí seal i gcineál dílleachtlainne agus d’fhulaing sí an-chuid ansin.
Andúileach drugaí a bhí inti agus ba iad na drugaí a mharaigh í ar deireadh … ach rinne sí ceol as gach uile phian agus d’fhág sí oidhreacht iontach ceoil ina diaidh.
8.) Shakira Coonghe: ‘Proud Mary’/ Tina Turner
Amhrán faoi chailín aimsire á cheol ag an spéirbhean spreagúil Tina Turner.
Nuair a chloisim an t-amhrán seo, cuimhním ar na mná iontacha ar fad i mo shaol: mo mháthair, mo sheanmháthair agus mo dheirfiúr.
Cuireann an t-amhrán seo muid ar fad ag damhsa!
9.) Siún Ní Dhuinn: ‘9-5’ / Dolly Parton
Is léiriú é an t-amhrán fuinniúil seo ar an obair a dhéanann mná agus na dúshláin a bhaineann le saol oibre atá partrarcach.
“What a way to make a livin’
it’s all taking and no givin,
want to move ahead but the boss won’t seem to let me.
I swear sometimes that man is out to get me.”
10.) Áine Durkin ‘My Love is in America’/Dolores Keane
Amhrán a bhriseann mo chroí nuair a chloisim é.
Go mion minic is iad na mná a bhíonn fágtha le páiste sa mbaile.
Tá líne amháin san amhrán seo a d’fhan liom i gcónaí. “Certain asumptions are made when your man’s not about.”
Caithfidh muid a bheadh eolach agus meabhrach faoi na rudaí seo. Bhí sé riamh ann.
Tá sé fós ann ar go leor bealaí.
Is dóigh liom gur maith liom an t-amhrán sin mar go spreagann sé mise chun leanúint ar aghaidh agus neamhspleáchas a mholadh.
Bhí sé míle uair níos measa ar na mná a chuaigh romhainn.
Meabhraíonn sé dúinn nár cheart dearmad a dhéanamh ar an stair, agus a bheith cinnte go bhfuil muid ag dul chun cinn!
Seo leagan Frances Black a thaifeadadh mar chuid de shraith Windmill Lane Sessions.
11.) Ciara Ní É: ‘Just a girl’/ No Doubt
Tá sé spreagúil sa bhealach go spreagfadh sé thú dul ag damhsa! Agus is breá liom an Gwen a fheicimid san fhíseán – muiníneach, láidir, agus cumhachtach. Tá sí lán-sásta agus lán-ábalta labhairt faoi na rudaí atá ag cur as di – steiréitíopa na mban. Na lirící… tá siad iontach!
‘Cause I’m just a girl, little ol’ me
Well don’t let me out of your sight
Oh, I’m just a girl, all pretty and petite
So don’t let me have any rights
Oh, I’ve had it up to here!
Is breá liom go raibh an téama sin á phlé ag amhrán mór mar é.
In 1995 a tháinig an t-amhrán seo amach agus tá sé chomh hábhartha agus chomh hiontach céanna 20 bliain ar aghaidh!
Na mná abú!