Oie Voaldyn atá ann anocht, nó Oíche Bhealtaine i nGaeilge na hÉireann, agus beidh Gaeil Mhanann amuigh faoin spéir agus fáilte á cur acu roimh an samhradh i ndiaidh an gheimhridh fhuair fhada.
B’fhéile mhór Ghaelach í an Bhealtaine in Éirinn tráth den saol agus cé go mbíonn leithéidí Fhéile na Bealtaine i gcontae Chiarraí agus mionfhéilte eile ar siúl ar fud na tíre, is í an tSamhain an fhéile Ghaelach is mó a ndéanann Gaeil na tíre seo ceiliúradh uirthi a bhuí le hOireachtas na Gaeilge.
Tá ‘Boaldyn’ fós ina féile mhór ag muintir an oileáin bhig Ghaelaigh. Níl cúrsaí teanga chomh sláintiúil céanna i Manainn is atá siad in Éirinn agus ní bhíonn an oiread sin den Ghaelg le sonrú ag an bhféile oifigiúil, a bheidh ar siúl in Purt ny h-Inshey ach tá an cultúr Gaelach ag croí na féile agus tá cosúlachtaí go leor idir nósanna na hÉireann agus nósanna Mhanann.
Beidh ‘yn chrosh cheirn’ (an chrois chaorthainn) á déanamh anocht, mar a dhéantar in Éirinn aimsir na Féile Bríde. Chuirtí an crosh cheirn ag doras tosaigh agus doras cúil an tí lena raibh i láthair a bheannú nó a chosaint, agus tá an nós anois ann iad a úsáid mar a bheadh briocht beag draíochta ann i gcarr, ar mhuineál duine nó ainmhí, nó áit ar bith a bhfuiltear ag iarraidh a chosaint ón mí-ádh.
Bristear — agus ní ghearrtar! — dhá chraoibhín den chaorthann, cuirtear poll i gceann acu agus sáitear an ceann eile tríd. Ceanglaítear na craoibhíní le holann a thógtar — agus nach ngearrtar! — de chaora agus crochtar an chrois san áit atá le beannú anocht, Oie Voaldyn.
Fearacht Oíche Shamhna in Éirinn, bíonn an teorainn idir an saol seo agus an Saol Sí an-tanaí de réir sheanchas Mhanann agus bítear ag súil leis na Daoine Maithe, “adhene” sa Manainnis, i ngarranta agus ar bhóithre Mhanann ar Oie Voaldyn. Deirtear go bhfágann an scoilt sin sa teorainn deis fáistine agus fáidheadóireachta ag an té a bhfuil an bua sin aige.
Cuirtear síos ar mhodh tairngeartacha spéisiúil i gcáipéis a scríobh Manannach darbh ainm Kelly sa mbliain 1805: nitear na lámha leis an drúcht a thagann ar an gcruithneacht, cuirtear seilmide idir dhá phláta péatair, fairtear an seilmide go buille an mheáin oíche, agus téitear a chodladh. Nuair a éirítear ar maidin, bíonn ainm an té a phósfaidh an duine a leag na plátaí scríofa i sramaí an tseilmide.
Ag croí na féile uile, tá tinte Bhealtaine, agus beidh tinte á lasadh ar fud an oileáin anocht. Is é an t-aiteann is mó a dhóitear agus deirtear go ndóití aiteann uile an oileáin ar Oie Voaldyn tráth den saol toisc go gcreidtí gur faoin sceach sin a chónaíodh cailleacha agus sióga an oileáin.
Tá féile oifigiúil ‘Oie Voaldyn – Manx May Fire Festival’ beartaithe don deireadh seachtaine seo in Purt ny h-Inshey, áit a mbeidh cluichí, mórshiúl, ceolchoirmeacha, taispeántas tine agus tinte ealaíne ar siúl ar feadh an lae Dé Domhnaigh.
