Is annamh a éiríonn le húdar Gaeilge tríológ a chur i gcrích. Rinne Liam Mac Cóil é níos luaithe i mbliana nuair a foilsíodh Bealach na Spáinneach, agus tá sé déanta anois ag Diarmuid Johnson, a chuir an leabhar deireanach i ‘Tríológ na Teamhrach’ amach an mhí seo caite — Éadaoin.
Más annamh an tríológ Ghaeilge is annaimhe fós an tríológ a bhfuil an moladh céanna tuillte ag na trí leabhar atá inti. Caithfidh go bhfuil draíocht Thuatha Dé Danann i dtoibreacha Indreabháin, mar seo chugainn an dara tríológ ó Leabhar Breac a bhfuil gach leabhar inti chomh maith céanna leis an gceann a tháinig roimhe.
Sa saothar nua seo ó pheann Dhiarmada Johnson, ríomhtar scéal Éadaoine — “scéal mór grá na Sean-Ghaeilge”. Tá an scéal curtha i bhfoirm úrscéil a Johnson, agus é bunaithe ar mhíreanna agus sleachta as Leabhar na hUidhre agus Leabhar Buí Leacan.
Tá i bhfad níos mó cumadóireachta sa leabhar seo ná mar a bhí i Conaire Mór agus Tuatha Dé Danann, an dá leabhar eile i Tríológ na Teamhrach. Míníonn Diarmuid sna nótaí a ghabhann leis an scéal ag cúl an leabhair gurbh éigean dó dul i mbun na cumadóireachta le blúiríní as lámhscríbhinní nach raibh ach “sé mhíle focal nó mar sin” ann a chur in oiriúint d’úrscéilín a bhfuil os cionn 20,000 focal ann.
Ach is cuma sin, mar ní thabharfadh an gnáthléitheoir (an léitheoir seo ina measc) faoi deara cá stopann na sleachta atá bunaithe ar ábhar ón tseanaois agus cá dtosaíonn ceapadóireacht Johnson, tá an leabhar ar fad chomh snasta dea-scríofa sin.
Murab ionann agus scéalta Tuatha Dé Danann, níl scéal Éadaoine chomh cáiliúil sin i measc an ghnáthphobail sa lá atá inniu ann, ach tá scéalaíocht iontach agus saibhreas thar na bearta le fáil sa leagan nua seo, agus ba mhór an feall murar léifeadh Gaeil an lae inniu é.
Tá moladh mór tuillte ag Diarmuid Johnson agus ag Darach Ó Scolaí ó Leabhar Breac as an obair mhór atá déanta acu le blianta beaga anuas a n-oidhreacht agus a ndúchas saibhir liteartha na tíre seo a chur ar shúile na nGael dóibh.
Is mór an pléisiúr na scéalta dúchais seo a léamh i nGaeilge na linne seo, agus iad curtha i láthair ar bhealach chomh glan snasta sin. Ar cheann de bhuanna móra Thríológ na Teamhrach, tá an cló agus dearadh néata mealltach.
Ní fiú scéal eachtraíochta a inseacht murar bhfuil léarscáil dheas ag tús an leabhair ar ar féidir leis an léitheoir láithreacha móra an aicsin a fheiceáil, agus tá dearadh álainn ar léarscáileanna Leabhar Breac in Conaire Mór, Tuatha Dé Danann, agus Éadaoin araon.
Tá an friotal ábhairín níos casta in Éadaoin, in áiteanna, ná mar a bhí sa dá leabhar eile sa tsraith, ach chuige sin tá gluais agus nóta mínithe ar fáil ag cúl an leabhair, a chabhróidh go mór leis an léitheoir sásamh iomlán a bhaint as an saothar.
Cé go bhfuil deireadh tagtha le Tríológ na Teamhrach anois, tá súil agam nach bhfuil deireadh tagtha le scríbhneoireacht Dhiarmada Johnson ná togra Leabhar Breac na seanscéalta a athnuachan do léitheoirí an lae inniu — tá go leor den Fhiannaíocht agus an Rúraíocht nár foilsíodh i nGaeilge ár linne go fóill.
Is féidir Tríológ na Teamhrach a cheannach ó Leabhar Breac anseo.
