Luaigh Hannah Ní Chonghaile ina halt faoi na leabhra ba mhaith léi a léamh an samhradh seo go dtaitníonn sé léi a bheith ag léamh úrscéalta faoi dhúnmharuithe in áiteacha a bhfuil sí ar saoire ann. Is é sin an rud a rinne mé féin an tseachtain seo agus mé ag leá faoi theas mór dheisceart na Fraince agus Siúrmó [Chourmo] le Jean-Claude Izzo (ais. Bernadette Nic an tSaoir) á léamh agam.
Is é Siúrmó an dara leabhar i sraith dar teideal Tríológ Marseille, cé nach bhfuil ach dhá leabhar ar fáil i nGaeilge faoi láthair. Níl Kíor Thuathail léite agam fós, cé go bhfuil sé agam áit éigin sa teach, ach ní gá an chéad leabhar a léamh le taitneamh a bhaint as an dara heachtra seo – cé go mb’fhéidir go gcabhródh sé liom cuid de charachtar Fabio Montale a thuiscint níos fearr.
Is é Montale príomhcharachtar na tríolóige, póilín atá éirithe as faoi thús scéal Siúrmó, agus é ar a sháimhín só ina chathair dhúchais – Marseille. Mar sin féin, ní féidir leis an mbleachtaire éalú ó shaol suarach na cathrach agus ní fada go dtarraingítear isteach sa duibheagán arís é nuair a dhúnmharaítear gaol leis.
Portráid ilghnéitheach de Marseille ag deireadh an chéid seo caite atá sa leabhar seo, an chathair inar fhás an t-údar féin aníos. Castar orainn coirpigh agus daoine gránna den uile chineál agus muid ag leanacht Montale trí chúlsráideanna dorcha na cathrach – idir phóilíní cama, lucht Mafia, antoiscigh chreidimh, phéidearastaigh, chiníochaithe agus eile.
Tá scil ar leith ag Izzo íomhá iomlán uileghabhálach den chathair a chruthú lena chuid focal – cloistear na fuaimeanna agus blaistear na bolaithe atá timpeall ar Montale agus é ar a dhícheall teacht suas le dúnmharfóirí an scéil. Níor leag mé cois i Marseille riamh ach chuir mé an-eolas ar an gcathair stairiúil trí scríbhneoireacht Izzo.
Tráchtaireacht shóisialta ar fhadhbanna Marseille (agus na Fraince trí chéile) is dóigh atá sa leabhar seo i ndáiríre, cé go bhfuil craiceann scéinséara curtha ag an údar uirthi. Cé gur scríobhadh an bunleagan Fraincise in 1995 tá go leor de théamaí an leabhair fós ábhartha beagnach 30 bliain níos deireanaí agus is féidir le léitheoir an lae inniu tuiscint a fháil uaidh ar chuid de na fadhbanna móra sóisialta atá ag réabadh na Fraince i láthair na huaire.
D’fhéadfaí a rá go bhfuil príomhscéal an leabhair féin róchasta agus gur ar éigean is féidir é a chreistint in amanna ach tá an scríbhneoireacht chomh maith sin gur furasta an méid sin a mhaitheamh.
Tá Gaeilge bhreá curtha ag Bernadette Nic an tSaoir ar Fhraincis Izzo agus thaitin sé liom gur i nGaelainn dheisceart na tíre seo a labhair muintir dheisceart na Fraince – meastú an mbeadh tuin Thír Chonaill ar charachtar a thiocfadh aduaidh as an Normainn?
Tá inseacht an scéil féin sách mall i gcomparáid le scéinséirí eile ach ó tharla go bhfuil an cur síos a dhéantar ar áiteacha agus ar dhaoine chomh fileata sin, coinnítear greim ar spéis an léitheora. Leabhar an-mhaith a bhí ann le léamh ar bhruach na linne snámha.
Tá Siúrmó le fáil ar leabharbreac.com agus i siopaí leabhar.
