‘The Wizard of Oz’ foilsithe i nGaeilge

Tá leagan Gaeilge den leabhar cáiliúil Béarla, The Wonderful Wizard of Oz, a ndearnadh ceolscannán mór de, The Wizard of Oz, in 1939, curtha i nGaeilge ag Colin Parmar agus foilsithe ag an gcomhlacht Evertype. 

Tá Gaeilge bhreá curtha i mbéal ‘Dorataí’, ‘An Coillteoir Stáin’, ‘An Babhdán’, agus ‘Asarlaí Iontach Oz’ féin ag Parmar agus an leabhar ar fáil anois i siopaí leabhar agus ar líne ó Amazon. 

An Meiriceánach, L Frank Baum, a scríobh The Wonderful Wizard of Oz, sa mbliain 1900, agus na 13 leabhar leanta sa tsraith, chomh maith le scéalta, dánta, scripteanna agus ábhar eile do pháistí agus do dhaoine fásta araon. Cóiríodh an leabhar don ardán, faoin teideal The Wizard of Oz, sa mbliain 1902, agus d’éirigh go han-mhaith leis an gceoldráma ar Broadway. Is minic a fhoilsítear leaganacha nua den leabhar faoin teideal céanna. 

Tá an ealaín chéanna a bhí sa gcéad eagrán sin in 1900, a mhaisigh an t-ealaíontóir W W Denslow, sa leagan nua Gaeilge seo. Tá 24 pictiúr ann agus 150 maisiúchán téacs a cuireadh in oiriúint don aistriúchán Gaeilge nuair ba ghá. Tá an clóchur ar aon dul le leagan amach an chéad eagráin Béarla freisin, ach go bhfuil feabhas curtha air sin in áiteanna, ar mhaithe le léitheoirí an lae inniu. 

Scéal an chailín bhig, Dorataí, a insítear in Asarlaí Iontach Oz a sciobann tornádó, in éineacht lena madra Tótó, í ó stát Kansas i Meiriceá go tír darb ainm Oz. Tá uirthi turas a thabhairt ar phríomhchathair na tíre aistí, Cathair na Smaragaidí, le castáil le rialóir mistéireach na tíre, Oz Asarlaí, chun go n-iarrfaidh sí air í a chur abhaile go Kansas arís.

Castar uirthi agus í ar an mbealach Babhdán atá ag lorg inchinne; Coillteoir Stáin a bhfuil croí ag teastáil uaidh, agus Leon Meata nach bhfuil uaidh ach crógacht. Cé go mbuaileann an grúpa beag le mórán contúirtí agus eachtraí iontacha, éiríonn leo Cathair na Smaragaidí a shroicheadh go slán sábháilte, ach má éiríonn is de bharr intleacht an Bhabhdán, cineáltacht an Choillteora agus sárchrógacht an Leoin é.

Ní mar a chéile an leagan ardáin, an leagan scannáin, agus an bunleabhar agus bainfidh léitheoirí na Gaeilge nach bhfuil an bunleagan Béarla léite acu taitneamh as codanna ‘nua’ den scéal nach bhfuil ar eolas acu ó a bheith ag breathnú ar an mórscannán cáiliúil. 

Teangeolaí, clóchuradóir, ag dearthóir clónna é Michael Everson, a bhunaigh an comhlacht foilsitheoireachta Evertype. Tá an t-uafás leabhar i mionteangacha curtha amach aige tríd an gcomhlacht, aistriúcháin cháiliúla Gaeilge ina measc — An Hobad, Tír na Deo, Eachtraí Eilíse i dTír na nIontas, Cuairt na Cruinne in Ochtó Lá, agus leabhair eile nach iad. 

Is aistritheoir é Colin Parmar a bhain cáilíocht aistriúcháin amach in Ollscoil na Ríona, Béal Feirste.  Tá Béarla, Gaeilge agus Iodáilis aige go líofa, chomh maith le dhá theanga dhéag eile. Ba é a d’aistrigh An Leabhar Nimhe le Panu Petteri Höglund ó Ghaeilge go Béarla. 

SCÉALTA EILE