Agus Cillian Murphy i mbéal an phobail faoi láthair mar gheall ar na scannáin éagsúla atá déanta aige (Small Things like These; Oppenheimer), ba cheart dúinn breathnú siar ar an méid atá déanta aige ó thaobh na Gaeilge de. Ní haon strainséir é dhon Ghaeilge agus í in úsáid aige sa ghearrscannán Filleann an Feall (2000).
Ceithre bliana fichid ó rinneadh an gearrscannán thuas; Cillian ina fhear óg ag an am. Ghlac Murphy leis an gcarachtar ‘Ger’ – fear soineanta, óg as Baile Átha Cliath atá ag dul ar thuras ón gcathair mhór chuig Leitir Mealláin le ‘Seán’ (Don Wycherley), chun ‘poitín’ a cheannach, mar dhea. Dhá mhíle euro a chosnaíonn an buideál poitín – sé sin beagnach cíos míosa na laetha seo.
Anois, le píosa beag a insint faoi scéal an scannáin, tá an-chuid teicnící le feiscint i rith an léirithe, ach an ceann is suntasaí ná na móitífeanna. Feictear an chéad mhóitíf laistigh de shé nóiméad: fear ar rothar. Tagann agus imíonn an fear seo go stopann Seán agus Ger le ceapaire a dhéanamh. Tugann an fear cuairt orthu aríst eile agus an uair seo téann eochracha cairr Sheáin agus Ger ar strae.
Mar a tharlaíonn, tá veain champála ar an láthair agus tugann bean fháilteach na veain cuireadh dóibh teacht isteach le haghaidh cupán tae. Fad is atá siad ann, tá an crannchur náisiúnta ar siúl. Ligeann bean an tí do Sheán an lató a dhéanamh di agus í ag cuardach a cuid spéaclaí.
Tá na huimhreacha órga ag an mbean agus imíonn an bheirt fhear leis an ticéad leo fhéin mar gheall nach bhfaca sí go raibh an bua aici. Mothaíonn Ger ciontach agus glacann a chuid láíochta ról lárnach anseo nuair a bheartaíonn sé an €2000 a bhí acu leis an bpoitín a cheannach a thabhairt di.
Tagann an móitíf ar ais nuair a fheiceann muid gur scéim cham a bhí i gceist, agus ní raibh ach taifead den chrannchur ar siúl aici sa veain. Tuigeann an bheirt fhear gur chaill siad a n-airgead agus críochnaíonn an scannán leo ag screadaíl mar gheall ar a bpraiseach. É seo uilig déanta trí mhean na Gaeilge agus tugann Murphy aird ar an tábhacht a bhaineann léi anseo. “Nuair atá tú sa Ghaeltacht, déan mar a dhéanann na Gaelgeoirí é,” dar le Murphy in Filleann an Feall.
Sin tamaillín ó shin anois, ach bíonn an scannán seo in úsáid go fóill. Tóg mo sheomra ranga mar shampla agus lucht na hIdirbhliana ag déanamh anailíse ar an ngearrscannán. Bhí iontas orthu fear mór le rá a fheiceáil ar an scáileán agus chuir siad i bhfad níos mó suime sa ngearrscannán mar thoradh. Mar sin, táimse ag feitheamh go mífhoighneach don chéad scannán Gaeilge eile de chuid Chillian Uí Mhurchú.
