Mhaígh foireann taighde ina bhfuil speisialtóirí urlabhra agus síceolaithe as an tSualainn, an Ríocht Aontaithe, agus an Eilvéis go bhfuil simpeansaithe in ann teanga labhartha a úsáid i gcásanna faoi leith.
I ndiaidh don fhoireann staidéar a dhéanamh ar sheanfhíseáin de thrí shimpeansaí a raibh sé de chumas acu “focail daonna” a úsáid, mhol na heolaithe go raibh simpeansaithe, chomh maith le hainmhithe eile, ábalta teanga labhartha a fhoghlaim.
Le blianta anuas, níor thuig eolaithe an fáth a raibh daoine daonna ar na haon phríomhach a d’fhorbair teanga labhartha. Baineann ápaí móra feidhm as fuaimeanna guthacha chun cumarsáid a dhéanamh, ach is beag fianaise a léiríonn go bhfuil teanga labhartha acu.
D’easaontaigh taighdeoirí ar cad is cúis leis seo; mheas roinnt acu gur difear i bhfiseolaíocht na scornaí a bhí ann, agus chreid an chuid eile gur éagsúlacht inchinne an fáth.
Tá sé maíte ag taighdeoirí eile go bhfuil cuid ápaí móra, amhail simpeansaithe, ábalta focail daonna a rá ar leibhéal bunúsach.
Thug na taighdeoirí sampla tábhachtach de lánúin a thóg simpeansaí ina mbaile ar feadh na mblianta. Rinne siad iarracht focail shimplí a theagasc don ainmhí, “mama” agus “cup”, mar shampla. Tarraingíodh míchlú ar an turgnamh as siocair gur baineadh an simpeansaí óna mháthair bhreithe, rud a bhí mí-eiticiúil.
Sa triail úr seo, ní raibh a fhios ag an fhoireann taighde an ndearnadh neamhshuim de na torthaí seo in áit iarracht a dhéanamh na torthaí céanna a fháil sa dara triail. Chuaigh siad sa tóir ar fhianaise ar thángthas uirthi i dturgnaimh eile. Tháinig siad ar thrí fhíseán a léirigh fianaise gur féidir le simpeansaithe focail daonna a rá ar leibhéal bunúsach.
I bhfíseán amháin ó thurgnamh na lánúine thuasluaite, dúirt an simpeansaí an focal “papa” trí huaire agus an focal “cup” uair amháin. I bhfíseán eile, dúirt simpeansaí darb ainm Johnny an focal “mama”. Dúirt simpeansaí eile darb ainm Renata an focal céanna i bhfíseán a taifeadadh san Iodáil.
Thug na taighdeoirí faoi deara go raibh foghraíocht na simpeansaithe difriúil ó dhuine daonna a bheith ag labhairt, ach cuireann siad síos ar na hiarrachtaí mar “foclach go bunúsach”. Maíonn siad go léiríonn na torthaí seo go bhfuil ápaí móra in ann focail daonna a rá i gcásanna áirithe.
Tabhair do d’aire sa todhchaí agus labhairt na simpeansaithe ag dul chun cinn. Tosaíonn sé ina chúpla focal agus ansin tá nathanna cainte agus beannachtaí á rá acu. Cuirfidh siad fáinní ar a n-ucht agus faoi dheireadh, i ngan fhios dúinn, beidh feiseanna á reáchtáil acu nach labhraítear ach teanga na nÁpaí Móra iontu agus tuin mharfach Andy Serkis le cluinstin ar fud na háite. Déan tú féin a ullmhú sula dtarlaíonn sé sin ar fad, léigh an taighde iomlán anseo.
