Caitheann Eoin Ó Catháin súil siar ar an deichaois atá imithe tharainn agus pléann cuid d’imeachtaí móra polaitíochta ár linne…
Cé gur minic a scríobhaim le greann do NÓS – tá mé dáiríre faoi chúpla rud sa saol: an Ghaeilge, conas mar atá Oscar tuillte ag Saoirse Ronan, agus an pholaitíocht. Ag féachaint siar ar na deich mbliana atá imithe tharainn, is dóigh liom gur iomaí eachtra polaitíochta a gcuimhneoidh muid orthu agus muid níos sine – is cinnte gur athraigh an domhan agus ár sochaí go mór ó 2010. Déanfaidh mé iarracht achoimhre a dhéanamh ar na scéalta a bhain an anáil dínn le blianta beaga anuas.
5. Pobalachas ar fud an domhain
Gluaiseacht as an ngnáth a chonaic muid ar fud an domhain le linn na ndeich mbliana seo caite — pobalachas a théann i bhfeidhm go mór ar an lucht vótála. Is minic a dhírítear ar eachtrannaigh, ar ghrúpa mionlach nó ar ghrúpa eile faoi mhíbhuntáiste sa ghluaiseacht seo, ach insíonn fás Marine Le Pen, Matteo Salvini nó fiú Donald Trump dúinn go bhfuil daoine ann a chreideann ann. Údar buartha don todhchaí…
4. Ionsaithe sceimhlitheoireachta san Eoraip
3. Éire nua-aimseartha? An tOchtú Leasú aisghairthe agus Comhionannas Pósta ceadaithe
Chaith Éire cúng an Caitliceachais uaithi i ndá reifreann a chuaigh i bhfeidhm ar an domhan mór le deich mbliana anuas. Reáchtáladh an chéad reifreann, ar an gComhionannas Pósta, sa bhliain 2015 agus thuig muintir na hÉireann go raibh an tír athraithe nuair a chraol Vincent Browne ó theach tábhairne an George an mhaidin dar gcionn fad is a chuir Katharine Zappone, a chríochnóidh an deich mbliana ina hAire Leanaí agus Gnóthaí Óige, an cheist chinniúnach chun pósta ar a céile, an iar-bhean rialta Ann Louise Gilligan ar chraoladh beo RTÉ. D’fhógair Leo Varadkar, Aire Sláinte na linne, go raibh sé féin aerach le linn an fheachtais.
Trí bhliana níos déanaí, in 2018, chuir pobal na hÉireann iontas ar an domhan mór arís nuair a rinne siad an tOchtú Leasú (a chuir bac iomlán ar ghinmhilleadh sa tír) a aisghairm.
Feachtas brúidiúil a bhí i gceist leis an bpéire, agus b’iad na scéalta pearsanta — go minic truamhéalacha — a chuir an bhó thar abhainn sa dhá chás. Éire athraithe go hiomlán ina ndiaidh.
2. An Breatimeacht
Botún tar éis botúin a thug an Bhreatain chuig an lá cinniúnach sin i mí an Mheithimh 2016. Níor cheap éinne — fiú Nigel Farage a threoraigh an feachtas chun imeachta ar oíche an vóta — go mbeartódh an muintir na Breataine ar son an tAontas Eorpach a fhágáil, ach sin a rinne siad. Chaith an vóta sin lasair sa bharrach, d’éirigh David Cameron agus Theresa May as an bPríomh-Aireacht, cuireadh polaitíocht na Breataine bun os cionn, agus tá Aontacht na Ríochta Aontaithe idir dhá cheann na meá faoi láthair. Mór an dúshlán roimh Boris Johnson mar sin, agus pobal na Breataine, is léir, bréan den útamáil a bhaineann leis seo ar fad.
1. Toghadh Donald Trump ina Uachtarán ar na Stáit Aontaithe
Chuir iarrthóireacht Donald Trump, a chuir The Apprentice i láthair ar theilifís Mheiriceá, na hiriseoirí ag gáire nuair a d’fhógair The Donald é sa bhliain 2015. Oíche an toghcháin 2016, ní raibh éinne ag gáire nuair a bhuaigh Donald an Uachtaránacht (cé go bhfuair a chéile comhraic Hillary Clinton trí mhilliún vóta sa bhreis). Maidhm pholaitíochta a bhí ann, chuir feachtas Trump déistin ar go leor lena chiníochas, lena mhaslaí i gcoinne na mban, agus lena fhoréigean — ach ba chuma leis na Meiriceánaigh.
Ó shin ar aghaidh, scríobhadh na milliúin focal faoi chumhacht Donald, agus iarracht ar bun ag Tithe an Reachtais é a tháinseamh faoi láthair fad is a fhanann ráflaí faoi bhaint na Rúise lena fheachtas. Is cinnte go mbeidh muid fós ag caint ar Trump agus ar an rian atá fágtha aige ar pholaitíocht an domhain faoi cheann deich mbliana eile.
Tá an chéad chuid den alt seo ar fáil anseo.
