Tá Pádraig Ó Tiarnaigh ina chathaoirleach ar Choiste Choláiste Aoidh Mhic Bhricne i dTeileann.
ScrÃobhadh go leor ar leathanaigh seo NÓS le linn na dianghlasála, go leor cuimhnà cinn a thug ar bhóithrÃn na smaointe muid agus ceist na gcoláistà samhraidh idir camáin againn.Â
ScrÃobh mé ar mo chuimhnà cinn féin fá Choláiste Aoidh Mhic Bhricne, gur chuir an Ghaeltacht cor i mo chinniúint.
Is dócha, agus na cuimhnà seo á gcur ar pár agam, gur thuig mé go raibh obair mhór romhainn an samhradh seo.Â
Mar fhocal scor, bhà gairm chogaidh ann chun tacú leis na coláistà Gaeltacht:
In aimsir seo na héigeandála agus na héiginnteachta, ná fágaimis an Ghaeltacht ar an trá fholamh. Ná déanaimis talamh slán de go mbeidh na coláistà samhraidh ar ais ar an bhliain seo chugainn. Le chéile, tá dualgas orainn mar phobal teanga cuidiú leo. Déanaimis cinnte de go mbeadh deis ag na glúnta atá le teacht dul ar oilithreacht dá gcuid féin, agus cuimhnà samhraidh dá gcuid féin a chruthú. Â
Agus cúrsaà an tsamhraidh seo anois ar ceal, tá mothú aisteach fá na coláistà samhraidh — iad bánaithe, tréigthe go pointe. Tá ciúnas sa cheantar; an ciúnas sin lÃonta go pointe le tormán agus tranglam na turasóireachta, ach tá croà agus anam an tsamhraidh fós ar lár, agus an coláiste féin ina luà ansin faoi shuan.
Le beagnach deich mbliana anuas, thuig muid go raibh obair mhór le déanamh againn ar Choláiste Aoidh Mhic Bhricne. Cuireadh an obair sin ar an mhéar fhada go minic. Don té a mbÃonn baint aige le coláistà samhraidh, tuigfidh siad ualach an ullmhúcháin a bhÃonn fágtha go minic ar choistà deonacha a bhÃonn ag feidhmiú chun na doirse a choinneáil oscailte.
Is ar na cúrsaÃ, ar chomhfhreagras le tuismitheoirÃ, ar chúrsaà teagaisc, ar chúrsaà sábháilteachta agus grinnfhiosrúcháin na foirne, agus mar sin, a chaitear bunús an ama.
Thug éigeandáil Covid-19 deis dúinne an aird chuà a thabhairt ar an éigeandáil s’againn féin: tá dÃon an choláiste imithe in olcas ar fad le dornán beag mÃonna anuas.
Chun sin a réiteach, beidh dÃon úr cothrom le cur ar fud an choláiste taobh leis an phrÃomh-halla. Chun an obair sin a dhéanamh fiúntach, inmharthana agus inbhuanaithe, tá sprioc againn córas teasa a chur sa choláiste den chéad uair riamh. Tá an mhÃr seo riachtanach, nó tiocfaidh droch-bhail an gheimhridh air gach bliain, agus an taisleach féin ag teacht frÃd na ballaÃ. Sin againn an t-údar infheistÃochta.
Idir stair an choláiste féin, agus an ról lárnach a imrÃonn sé i saol an phobail Gaeltachta seo, tá sé thar am na bearta seo a chur i gcrÃch chun áis bhuan a chinntiú sa cheantar.
BunaÃodh Coláiste Theilinn féin in 1921. Meastar go raibh lámh ag an chigire scoile, Pádraig Mac Seagháin as Teileann i mbunú an choláiste i bpáirt le daoine ón cheantar. Daoine fásta a d’fhreastail ar an choláiste i dtús ama sular cuireadh cúrsaà ar fáil do dhaoine óga sna blianta ina dhiaidh sin.
OsclaÃodh an Coláiste úr Aoidh Mhic Bhricne in 1955 faoi stiúir Chomhaltas Uladh Chonradh na Gaeilge. Deich mbliana roimhe sin, i mà Eanáir 1945, cuireadh an Conallach clúiteach, an bailitheoir béaloidis Seán Ó hEochaidh go Béal Feirste chomh fada le Dáil Mhór Chomhaltas Uladh chun na pleananna sin a phlé.
Dá mbeadh Coláiste Aoidh Mhic Bhricne oscailte an samhradh seo, bheadh 99 bliain ann ó thosaigh daltaà ag teacht go Teileann. In 2021, beidh an coláiste féin ag ceiliúradh 100 bliain ar an fhód.
Mar aon leis an choláiste samhraidh, reáchtáiltear NaÃonra Theilinn sa choláiste féin fosta, agus le blianta anuas, bhÃodh an coláiste ina thearmann ag Club Óige Theilinn, Scoil Cheoil Shliabh Liag, ranganna aclaÃochta, cumann drámaÃochta, ceolchoirmeacha agus éigsÃ.Anuraidh cuireadh fáilte ann roimh Thionól Gaeltachta Chonradh na Gaeilge.
Chinnteodh dÃon nua agus córas teasa cuà go mbeadh an coláiste fóirsteanach dá leithéid arÃs eile, tráth go bhfuil obair mhór ar bun le plean teanga Ghaeltacht Iardheiscirt ThÃr Chonaill a chur i bhfeidhm, agus go mbeadh ionad ag pobal Gaeltachta ó cheann ceann na bliana, ionad nach mbeadh i ngreim na haimsire.
An tseachtain seo caite a seoladh an feachtas is úire tiomsaithe airgid don choláiste. Tá ‘Tacaigh le Teileann’ ann chun deis a thabhairt dúinn ar fad rud éigin a thabhairt ar ais. Baineadh geit asainn nuair bailÃodh breis agus €7,000 taobh istigh de cheithre lá.
Ach is san aischothú féin a luÃonn na leideanna chun an tacaÃocht mhór sin a mhÃniú. Is grá le daoine an Ghaeltacht. MothaÃonn go leor gurbh iad na samhraà seo laethanta órga a n-óige. Tá nasc acu leis an cheantar agus leis an teanga atá greanta go domhan iontu.
Ach thar aon nà eile, tá na glúnta d’iarscoláirà ann agus is mian leo go mbeadh an Coláiste ann agus páistà s’acu ag an aois cheart chun freastal ar na cúrsaà iad féin. Sin againn rotha mór an tsaoil agus tionchar idir-ghlúine na Gaeltachta.
Mar sin tugaimis faoin dúshlán reatha seo mar a thugann muid faoi na cúrsaà féin; le fuinneamh agus le fÃs, le cinntiú go músclóidh fathach na Gaeltachta in am agus réidh don chéad samhradh eile.
Is féidir tacú le Teileann ag GoFundMe.