Brian? Máire? Donncha? Glaoch rolla na n-ainmhithe!

Más é Brian a thugtar air, is féidir gur ainmhí, éan nó planda atá i gceist. Más Donncha é do dhuine, tig leis a bheith ina ainmhí, ina éan nó ina iasc. Más é Pilib an t-ainm atá air, tá triúr i gceist arís: éan, feithid, agus feithid eile.

Maidir le Brian, is giorria é ‘Brian bearnach’, toisc go bhfuil séanas (harelip) air. Is ‘reed-bunting’ é ‘Brian na giolcaí’. Agus is é an planda álainn ‘loosestrife’ nó breallán é ‘Brian breá’.

‘Donncha rua’, sin ainm eile ar an sionnach. ‘Donncha an chaipín’ a thugtar ar an ‘stonechat’ más coileach é. ‘Donncha na súl mór’ an t-ainm atá ag iascairí ar an ‘John Dory’.

Agus Pilib? Is ulchabhán é faoin ainm ‘Pilib an chleite’, agus is galán nó ‘crane fly’ é nuair a thugtar ‘Pilib an gheataire’ air. Ach más ‘Pilib an fhómhair’ an t-ainm atá air, is feithid de chineál eile é, an ‘harvestman’. Tá cosa fada air agus tá cuma an damháin alla air, cé nach damhán alla é dáiríre. Ní féidir leis dochar dá laghad a dhéanamh d’éinne!

Cé hé Dónall dubh ach an fiach dubh? Deirtí faoi dhuine craosach “go n-íosfadh sé Dónall dubh.” Is cosúil nach blasta an béile a bheadh ann, i bhfianaise an natha Béarla “to eat crow”!

Níor luaigh mé na mná go fóill. Is éin iad Síle, Máire, Nóra agus Máirín, agus is feithidí cuid acu chomh maith. I measc na n-ainmneacha atá againn ar an gcorr, tá ‘Máire fhada’, ‘Síle na bportach’ agus ‘Nóra na bportach’. ‘Síle an phíce’ a thugtar ar an ngailseach, agus ‘Máirín na smeach’ ar an ‘click beetle’.

 

Faoi dheireadh, tá Máirín, Dónall, Máire agus Siobhán in iomaíocht lena a n-ainm a bhaisteadh ar an mbolb clúmhach a dtugtar ‘hairy Molly’ air i mBéarla.

‘Máirín an chlúimh, Dónall an chlúimh, Máire an chlúimh, Siobhán an chlúimh’, bíodh do rogha agat!

SCÉALTA EILE