Is é ‘foclach’ Focal Gaeilge na Bliana 2022 – nó b’fhéidir gur cheart a rá gurb é ‘Foclach’ agus ceannlitir air Focal Gaeilge na Bliana 2022. Roghnaigh lucht leanta NÓS ar na meáin shóisialta an focal as gearrliosta deich bhfocal a chur an tOllamh Kevin Scannell ó Ollscoil Missouri ar fáil dúinn an tseachtain seo caite.
Reáchtáladh réamhbhabhtaí ar leathanaigh Twitter, Facebook, agus Instagram an tseachtain seo caite agus roghnaíodh ‘Foclach’ sa bhabhta ceannais ar na leathanaigh chéanna an tseachtain seo.
Ní hé gur focal ná téarma nuachumtha é ‘foclach’ a chuireann síos ar rud nua-aimseartha ná nua-aimsithe. Go deimhin, is féidir é a aimsiú i bhfoclóir Phádraig Uí Dhuinnín a foilsíodh beagnach 120 bliain ó shin.
Cuirtear síos ar an bhfocal ar An Foclóir Beag mar seo: aid1, a úsáideann an iomarca focal. Ar na comhchiallaigh a luaitear at theasáras An Phota Focal tá: briathrach, fadchainteach, fadálach, teangach, agus fiú leadránach.
Ach is mar gheall ar an gcluiche iontach focal a chum Linda Keating ar mhúnla an chluiche Wordle a tháinig ‘Foclach’ chun cinn mar fhocal na bliana 2022. Ba ag tús na bliana a thosaigh an saol agus a mháthair ag imirt Wordle i mBéarla. Casadh nua ar sheanchluiche focal a bhí in Worlde ach chuaigh leagan amach an chluiche i bhfeidhm go mór ar chainteoirí Béarla ar fud an domhain.
Níorbh fhada go raibh leaganacha den chluiche á ndearadh i mórtheangacha eile na cruinne – an Fhraincis, an Spáinnis, agus an Ghearmáinis ina measc. Ba í Linda Keating a chur an leagan Gaeilge le chéile – Foclach – agus chuaigh na Gaeil fiáin i ndiaidh an chluiche in earrach na bliana seo.
Tá na rialacha sách simplí: bíonn sé sheans ag an imreoir focal cúig fhocal a aimsiú. Má bhíonn an litir cheart san áit cheart agat, cuirtear tíl ghlas taobh thiar di. Má bhíonn an litir cheart san áit mhícheart, is tíl oráiste a leagtar taobh thiar di. Ach mura a bhfuil an litir san fhocal ar chor ar bith, is dath liath a bhíonn taobh thiar di.
Imeartas focal a bhí san ainm ‘Wordle’ – meascán idir an focal Béarla ar ‘fhocal’ (word) agus sloinne an dearthóra a rinne an cluiche Josh Wardle. Coinníodh an t-ainm ‘Wordle’ don chluiche i roinnt mhaith teangacha eile ach bheartaigh Linda Keating an focal ‘Foclach’ a bhaisteadh ar a leagan féin de.
Is féidir Foclach a imirt anseo.
