Bronnadh ‘Duaisean Gàidhlig na h-Alba 2019’ ag searmanas speisialta in óstán an Marriott i nGlaschú le deireanas. Tuigtear aitheantas leis na gradaim do dhaoine a chuireann teanga agus cultúr na nGael chun cinn ar fud fad na hAlban, cosúil le Gradaim Ghlór na nGael in Éirinn.
Is iad Bòrd na Gàidhlig, macasamhail Fhoras na Gaeilge in Albain, a dhéanann urraíocht ar na Gradaim agus tá rannóga ann don chultúr, don oideachas agus don teanga. Tá na Gradaim á reáchtáil le seacht mbliana anuas agus bíonn breis agus 200 duine i láthair ag an searmanas bronnta.
Ba iad na foilsitheoirí leabhar Acair, a chuireann leabhair i nGáidhlig, i mBéarla agus go dátheangach ar fáil, a thug leo ‘Sàr Dhuais na Gàidhlig’ dá gcuid oibre. Is gradam é seo do dhuine nó grúpa faoi leith a rinne obair mhór ar son na Gàidhlig ar bhonn áitiúil, náisiúnta nó idirnáisiúnta le linn na bliana.
Bhuaigh Alison Richardson agus Claire MacDonald ‘Gradam na bhFoghlaimeoirí’ i mbliana, gradam a bhronntar ar dhaoine a spreagann foghlaim na Gàidhlig trí mhodhanna nua múinte a fhorbairt nó acmhainní foghlama a chruthú.
Bronntar gradam don ócáid Ghàidhlig is fearr sa mbliain freisin, agus ba iad lucht Urras Oighreachd Ghabhsainn a thug leo an chraobh sa rannóg sin dá n-imeacht Dùthchas, féile oidhreachta in Leòdhas.
Ba iad na ceoltóirí Alasdair Whyte agus Ross Whyte, a bhíonn ag casadh ceoil i nGàidhlig le chéile faoin ainm WHɎTE a bhuaigh an duais sa rannóg ‘Ealaín agus Cultúr’.
Fuair daltaí Sgoil an Rubha, bunscoil in Leódhas, an ceann is fearr ar na hiomaitheoirí eile sa Rannóg Pobail, Oidhreachta agus Turasóireachta dá ndráma An Oidhche mus do Sheòil i (An Oíche sular Sheol Sí). Ba é an Comhairleoir Alasdair Macleod a scríobh an dráma seo faoi bhá loinge amach ó chósta na hAlban, an HMY Iolaire, in 1919.
Bíonn gradam eile ann atá dírithe go sonrach ar lucht na scolaíochta in Albain. Bhuaigh Dawn MacPhie an gradam Nuálaíocht san Oideachas dá cuid oibre sa réimse sin.
Lucy Hannah, as an Oileán Sciathánach, atá ina bainisteoir an naíonra Fàs Mòr a bhuaigh an gradam ‘Toscaire Óg na Bliana’ don duine óg is fearr a chuireann an Ghàidhlig chun cinn.
Bhí an ceoltóir aitheanta Joy Dunlop ina stiúrthóir ar an gcór Alba Choir ag Comórtas Cór na hEoraifíse níos luaithe i mbliana. Bhuaigh baill uile an chóir an gradam do chur chun cinn na Gàidhlig thar lear dá gcuid oibre sa tSualainn. Chan an cór trí amhrán Gàidhlig ag an gcomórtas: ‘Cumha na Cloinne’, ‘Ach a’ Mhairead’, agus ‘Alba’.
Ghlac an snámhaí Gaelach Calum MacIlleathain leis an duais don duine is mó a chuireann an Ghàidhlig chun cinn i saol an spóirt in Albain.
Ar deireadh, bronnadh Gradam Saoil ar Rona Lightfoot, ceoltóir agus amhránaí Gaelach as Uibhist a Deas.
