Tá ráite ag Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Paula Melvin, gur léiriú iad na figiúirí faoi líon na gcainteoirí Gaeilge sna Sé Chontae go bhfuil “obair na gcapall” á déanamh ag Gaelscoileanna agus grúpaí pobail sa réigiúin le deich mbliana anuas.
Tháinig méadú suntasach ar líon na ndaoine a thug le fios sa daonáireamh a reáchtáladh anuraidh go bhfuil cumas éigin sa Ghaeilge acu – 23.6% ó bhí 2011 ann, ó 148,898 duine go 228,617. Bhí méadú mór ann freisin ar líon na ndaoine a thug le fios gurb í an Ghaeilge “a bpríomhtheanga” – ó 4,164 in 2011 go 5,969 in 2021, méadú 43%.
Dúirt Paula Melvin go bhfuil “ardmholadh” tuillte ag na múinteoirí agus na heagraíochtaí áitiúla as an méid atá bainte amach acu le deich mbliana anuas.
“Léiríonn figiúir an lae inniu go bhfuil obair na gcapall ar bun ar an talamh ó thuaidh. Idir na Gaelscoileanna, grúpaí pobail, agus eile tá fás leanúnach ag teacht ar líon na ndaoine a deir go bhfuil Gaeilge éigin acu le deich mbliana anuas, agus i bhfad níos faide ná sin fosta.
“Tá ard-mholadh tuilte ag na múinteoirí, na heagraíochtaí áitiúla agus na scoileanna féin as ucht a bhfuil bainte amach acu. Cé go bhfuil muid ag dul sa treo ceart, tuigeann muid go bhfuil obair ollmhór romhainn le húsáid na teanga a spreagadh agus líon na ndaoine atá ag caint trí Ghaeilge gach lá a mhéadú, agus gur ghá dúinn tuilleadh brú a chur ar an stát a gcuid féin a dhéanamh fosta,” a dúirt sí.
Dúirt Pádraig Ó Tiarnaigh, bainisteoir cumarsáide le Conradh na Gaeilge agus duine de cheannairí an Dreama Dheirg go bhfuil an t-ardú seo ar líon na gcainteoirí Gaeilge ó thuaidh “suntasach i gcomhthéacs nach bhfuil aon chosaint reachtúil ag an teanga ó thuaidh”.
“Is é an tuairim a bheadh againn no go mbaineann an t-ardú leanúnach ar líon na ndaoine a deir go bhfuil Gaeilge éigin acu leis an obair chlaochlaitheach pobail agus Gaelscolaíochta atá faoi lán seoil ó thuaidh, agus leis an ardú próifíle atá ag an Ghaeilge i gcoitinne le breis agus cúig bliana anuas a bhuí leis an fheachtas ollmhór ar son ceart teanga.
“Ach tá an obair sin ag dul ar aghaidh i bhfolús aon oibre pleanála straitéisí ón stát féin. Níl reachtaíocht againn don Ghaeilge fós agus níl aon straitéis teanga againn fós. Tá an pobal agus earnáil an Ghaeloideachais ag obair go dlúth leis an teanga a chothú agus a chur chun cinn,” a dúirt Pádraig.
Dúirt sé go bhfuil Conradh na Gaeilge “cinnte go dtiocfadh méadú iontach ard ar na figiúirí seo arís eile le himeacht na chéad tréimhse daonáirimh eile” ach “cur chuige straitéiseach fadtéarmach, maoiniú cuí, agus tacaíocht cheart” ón stát ó thuaidh.
