Tá an-éagsúlacht idir na focail atá ar liosta na bhfocal is mó a raibh borradh fúthu in 2021, murab ionann agus liosta na bliana 2020 nuair a bhain gach uile fhocal ar an liosta leis an víreas corónach.
Bhí an ghéarchéim ‘míoca’ i nDún na nGall, cuairt an ‘rosuailt’ ar Chiarraí, agus na tástálacha ‘antaigine’ i measc na n-ábhar a tharraing caint na ndaoine agus a chuir borradh faoi na focail ar an idirlíon.
An focal ‘cibirionsaí’ a bhí ar bharr an liosta ar fad, focal a bhaineann leis an mbradaíl a rinneadh ar chórais ríomhaireachta Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte ar an 14 Bealtaine 2021.
Bhain ceithre fhocal ar an liosta leis an bpaindéim – ‘antaigin’, ‘teanndáileog’, ‘vacsaínithe’, agus ‘snáthaid’. Thosaigh an scéim vacsaíní ag deireadh na bliana 2020 agus lean sí ar aghaidh i gcaitheamh na bliana 2021 – baineann trí cinn de na focail sin leis an vacsaíniú. Baineann an ceathrú focal, ‘antaigin’, leis na tástálacha Covid is féidir a dhéanamh sa bhaile a tháinig chun cinn sa cheathrú ráithe den bhliain.
Bhí cás mhuintir Thír Chonaill go mór i mbéal an phobail ó tháinig sé chun solais gur theip ar na brící míoca lenar tógadh go leor tithe sa chontae sin. Bhí na mílte amuigh ar na sráideanna i mBaile Átha Cliath sna hagóidí, agus is léir ó liosta na bliana seo go raibh sí ag caint ar an scéal ar líne freisin.
‘Wally’ an t-ainm a baisteadh ar an rosualt a tháinig aduaidh go hÉirinn i mí an Mhárta. D’fhan sé i nDairbhre i gCiarraí, sular bhog sé ar aghaidh go Corcaigh agus Port Láirge. Chonacthas sa Bhreatain Bheag, sa Fhrainc, agus sa Spáinn freisin é sular imigh sé leis abhaile.
Ar na focail eile a bhí ar an liosta bhí ‘blocshlabhra’, ‘éarlais’, agus ‘tionchaire’.
Is é an tOllamh Kevin Scannell in Ollscoil St Louis i Meiriceá a chruinnigh an t-eolas seo le chéile leis an uirlis a dtugann sé ‘Treochtaí’ uirthi. Ní gá gur focail ‘nua’ a bheadh sna focail atá ar an liosta seo, ach focail nár baineadh mórán úsáidte astu ar líne roimhe seo. Scagann ‘Treochtaí’ focail Ghaeilge ar na meáin shóisialta agus ar shuíomhanna Gaeilge freisin.
