Tuairiscíodh inné go mbeidh Spongebob ‘An Gael’ Squarepants le feiceáil inár bpictiúrlanna ar an mhí seo chugainn ach an raibh a fhios agat go bhfuil baint níos láidre fiú ag Thomas The Tank Engine lenár dteanga dhúchais?
Déanta na fírinne, is í an Ghaeilge teanga dhúchais Oileán Shudraigh, an t-oileán a bhfuil Tomás agus a chairde ina gcónaí ann sa tsraith chlúiteach leabhar, agus clár teilifíse, a chruthaigh an tUrramach Wilbert Vere Awdry breis agus leathchead bliain ó shin.
‘Sudric’ an t-ainm Béarla atá ar an chanúint Ghaelach seo atá dúchasach don oileán agus tá dlúthbhaint idir an chanúint sin agus Gaeilge Mhanann – ar an ábhar go bhfuil Sodor féin suite idir Manainn agus cósta Cumbria (féach thíos).
Bheadh sé deacair go leor do chainteoir Gaeilge as Éirinn an tSuidris a thuiscint ach thuigfeadh Manannach gan stró í.
Tá samplaí den teanga le fáil sna cuntais stairiúla a scríobh an tUrramach Awdry ar an oileán agus ar na traenacha áille údaí sin a d’oibrigh ann tráth.
Tá an teanga ar a dé deiridh faraor, ach cá bhfios, seans go bhfuil cainteoir dúchais i bhfolach ann go fóill.
Gaeilge bhacach a bhíodh á labhairt go forleathan in Oileán Shudraigh, go háirithe le blianta anuas mar is léir ó na samplaí seo thíos den chanúint.
Mar sin féin, díreach cosúil lena gcomharsana béal dorais ar Mhanainn, is léir go bhfuil muintir an oileáin bródúil as an oidhreacht Ghaelach atá acu agus is cinnte go mbeadh go leor den teanga féin ar eolas ag Tomás agus a chairde.
“Ticéad fillte go Cnoc an Ghleanna le do thoil!”
*Nóta ón Eagarthóir
Oileán ficseanach é Oileán Shudraigh ar ndóigh.
Lonnaigh Awdry scéalta Thomas the Tank Engine ann agus chruthaigh sé stair don oileán, teanga Ghaelach san áireamh agus í cosúil go leor le gnéithe áirithe de Ghaeilge Oileán Mhanann.
Tháinig an smaoineamh don oileán bréagach féin atá suite idir Oileán Mhanann agus Sasana chuige ón teideal atá ar Easpaig Mhanann, ‘The Bishop of Man and Sodor’.
Tá bunús Lochlainnise ag an ainm ‘Sodor’ féin, a chiallaíonn ‘oileán an deiscirt’.
Samplaí Sudric:
Nagh Beurla – Níl Béarla agam
Keeill-y-Deighan – Cill an Diabhail
Cronk-ny-Braaid – Cnoc an Ghleann
Croshbyr – Feirm na Croise
Traugh – Trá
Gob-y-Deighan – Gob an Diabhail
Wick – Inbhear / Uig
Gleih – Gorm
Knock – Cnoc
Rheneas – Eas Roinnt
Scaca – Éadán Coillteach
Skarloey – Loch sa Choill
Hawin – Abhainn
Faarkey – Farraige
Sudragh – Sodor
Crosh – Cros
Bry – Croit / Feirm
Cros-ny-Cuirn – Cros sa Sliabh
Foilsíodh leagan den scéal seo ar Eagrán 41 dár n-iris chlóite.
