Tá Aodh Ó Corcráin ina chónaà i dtuaisceart ThÃr na mBascach, áit a bhfuil sé i mbun gnÃomhaÃochta, agus cócaireachta, i mbaile beag cósta. Gach seachtain cuireann sé oideas ar fáil do léitheoirà NÓS agus d’éisteoirà Raidió na Life – is féidir éisteacht lena mhÃr bhia ar chlár maidine an stáisiúin, An Bricfeasta Blasta, anseo thÃos. An tseachtain seo… bia leasaithe!
Agus ráithe an fhómhair anois i réim, nà mór dúinn smaoineamh faoi thorthaà an tséasúir seo a leasú (preserve) le go mbeidh siad le blaiseadh againn frÃd an gheimhreadh.
Tá sean-traidisiún leasaithe againn in Éirinn le fada an lá.
Deirtear fiú ag mbÃodh trádálaithe Spáinneacha ag ceannach scadán saillte ó mhuintir Chiarraà suas go dtà an chéad leath den 20ú aois.
BhÃodh ar gach dream ar dhroim an domhain seo a gcuid bia a choinneáil dóigh éigin agus ba thrua mór é dá mba rud ann gur chaill muid na nósanna agus scileanna seo mar gheall ar domhandú, ollmhargaà agus an reoiteoir.
Seo cúpla oideas chun tú a spreagadh le dhul amach agus bia an tséasúir seo a aimsiú agus a leasú do na mÃonna amach romhainn.
Subh mhilis
An t-am seo den bhliain, is féidir sméara dubha agus súnna craobh a fháil ar fud na tÃre.
Is fiú go mór iad a aimsiú agus do shubh féin a dhéanamh leo.
Is maith na cuimhnà atá agam i m’óige ag bailiú sméara dubha – lá den scoth amuigh má tá paistà óga agat.
Р1kg sm̩ara
Р500 kg si̼cra
– 50g im
– (sú lÃomóide más maith leat)
Cuir gach rud i bpota trom agus téigh é go dtà go mbÃonn sé ar fiuchadh.
Laghdaigh an teas agus lig dó cócaireacht ar feadh thart ar 30 bomaite, á mheascadh go minic.
Nuair atá an dlús ceart agat, cuir isteach i gcrúiscÃnà steirilithe an subh agus lig dó fuarú.
Cuir clár ar a bharr agus coinnigh é.
Agus é oscailte, coinnÃonn sé ar feadh suas go mÃ.
Citseap trátaÃ
Ma tá duine ar bith agaibh ag fás trátaà sa teach nó sa teach glas, seo dóigh dheas lena gcoinneáil frÃd an fhómhar.
Р2 oinni̼n
– 1 kg trátaÃ
– 2 clóbh gairleoige
Р200g si̼cra
– 200ml fÃnéagar
Déan na hoinniúinà a chócaireacht ar dtús go mall leis an ghairleog.
Tar éis sin, caith na trátaà isteach.
Tar éis 15 bomaite, cuir gach rud isteach i gcumascóir agus measc.
Cuir an sú frÃd chriathar faoi dhó.
Cuir é ar ais i bpota leis an siúcra agus an fÃnéagar agus lig dó laghdú do dtà go bhfuil cuma citseap, nó anlann dearg, air.
Cuir i mbuidéal steirilithe é.
Scadán picilte
Sa mhÃr thuas ar Raidió na Life, labhraÃm faoi iasc leasaithe in ola.
Is féidir sin a dhéanamh agus molaim go mór é ach seo oideas eile – ó ChrÃoch Lochlann – chun iasc a coinneáil.
Tá sé thar am gur fhoghlaim muid ó thraidisiún cócaireachta na dtÃortha sin nó go bhfuil go leor cosúlachtaà san aimsir agus sna táirgÃ.
– 4 filléad scadáin
– 1 cupán salainn
– 5 cupán uisce
– ¼ cupán siúcra
– 2 cupán fÃnéagair
– 3 clóbh gairleoige
– 1 taespúnóg sÃolta mustaird
– 3 duilleog labhróige (bay leaf)
Déan ceithre cupán uisce a théamh agus cuir an salann leis.
Lig dó fuarú agus cuir an scadán isteach ann.
Lig dó ar feadh 24 uair.
Cuir gach rud eile sa phota agus téigh é go dtà go bhfuil sé ar fiuchadh, bain as an teas é agus lig dó fuarú arÃs.
Bain an scadán amach as an sáile agus cuir é isteach i bprócaÃ. Doirt an meascán ar a bharr.
Is féidir iad a choinneáil ar feadh mÃosa.