Is iomaí foinse struis a théann i bhfeidhm ar dhaoine, idir óg agus aosta, sa lá atá inniu ann.
Bíodh muid ag trácht ar strus a bhaineann le hobair scoile nó leis an saol oibre, brú airgid, deacrachtaí caidrimh nó cibé rud eile, tá comhairle phraiticiúil ag ár saineolaí sláinte, Ainle Ó Cairealláin, faoi na bealaí ar féidir linn dul i ngleic leis.
1. Análú domhain
Tá análú domhain in úsáid leis na mílte bliain mar bhealach le strus agus brú a ísliú.
Ach is beag análú domhain a dhéanann muid sa lá atá inniu ann.
Is dócha gur mar gheall ar an deifriú, drochiompar coirp agus easpa eolais ar an fhiúntas a bhaineann le hanálú domhain a tharla sé sin.
Úsáidtear an anáil mar bhealach chun an intinn a chiúnú, mar sin is modh machnaimh ann féin é.
Is féidir análú domhan a dhéanamh aon áit, aon uair sa lá, ach bain triall as an chleachtadh seo gach lá ar feadh seachtaine agus mothóidh tú an difear.
Luigh ar do dhroim ar an urlár. Glac anáil dhomhain isteach fríd an tsrón thar cheithre shoicind.
Coinnigh an anáil istigh ar feadh dhá shoicind, agus scaoil amach í go mall fríd an bhéal thar ocht soicind. Isteach – 4 shoicind Coinnigh – 2 shoicind Amach – 8 soicind
Déan sin 10 n-uaire agus mothóidh tú úr, éadrom agus réidh le dul!
Déan anois é sula léann tú an chuid eile den alt seo!
2. Déan ‘dumpáil intinne’ anois is arís
Má tá tú cosúil liomsa, beidh smaointe agus tuairimí ag preabadh thart i do chloigeann go síoraí.
Agus an oiread sin smaointe ag bocléim thart i d’intinn mar a bheadh an damhsa Ballaí Luimnigh ar siúl acu, ní nach ionadh go bhfuil an corp faoi bhrú agus é ag iarraidh gach rud a phróiseáil ag an aon am amháin!
Tá cleachtadh ann a dhéanaim go minic leis an intinn a ghlanadh amach agus leis an chumas díriú intinne a fháil ar ais, agus is féidir leat féin triall a bhaint as.
Faigh píosa páipéir agus peann, agus scríobh síos gach rud a thagann isteach i do chloigeann.
Ní mhothóidh tú fiúntas an chleachtaidh seo go dtí go mbeidh sé déanta agat.
Ina dhiaidh, mothóidh tú níos éadroime agus beidh níos lú struis agus brú i do chorp.
3. Coinnigh clár ama duit féin
Nuair atá an dumpáil intinne déanta agat, pioc amach na rudaí is tábhachtaí a scríobh tú síos agus oibrigh amach cén fad a ghlacfadh sé ort tabhairt fúthu.
Mar shampla, an tseachtain seo ba mhaith liom seomra sa teach a phéinteáil. Measaim go nglacaidh sé 4 huaire an chloig.
Tá 4 huaire an chloig curtha ar leataobh agam Dé Sathairn le péinteáil idir 1 agus 5in.
Ba mhaith liom dul ag aclaíocht amárach ar feadh uair an chloig, agus tá sé sa dialann agam. Bainim féin úsáid as iCal ar an ríomhaire agus ar an ghuthán póca.
Tá Google Calander lán chomh maith leis, agus dhéanfadh dialann phóca an gnó fosta.
Nuair a eagraíonn tú do chuid ama, ní gá duit a bheith ag déanamh buairimh faoi chúrsaí ama.
Is féidir leat a rá le daoine nuair atá tú saor agus nuair nach bhfuil.
Agus níos tábhachtaí arís, is féidir leat am a chur ar fáil le leabhar a léamh nó cibé caitheamh aimsire is mian leat.
Uilig go maith leis an strus a laghdú!
4) 8 n-uaire an chloig codlata
Nuair atá tú i do chodladh, tagann an corp ar ais chuige féin.
Bíonn seans ag an intinn sos a ghlacadh ón smaointeoireacht dhomhain agus ón bhuaireamh.
Déanann na matáin agus na cnámha téarnamh tar éis lá fada ag bogadh thart ar na cosa.
Má tá tú i do shuí go mall istoíche, beidh an hormón Cortisol (a chothaíonn strus) flúirseach sa chorp.
Beidh tú tuirseach an lá dár gcionn, agus beidh tú faoi níos mó struis ná mar a bhí cheana féin.
Ní bhíonn 8 n-uaire an chloig ag teastáil ó gach duine gach oíche, ach molaim 8 n-uaire ar a laghad, go háirithe don té atá faoi strus nó atá ag teacht chucu féin tar éis gortaithe nó tinnis.
Bí sa leaba faoi 11in agus i do chodladh faoi 11.30in.
Múscail go moch, réidh don lá atá amach romhat.
Is maith liom análú domhan a dhéanamh (pointe 1) agus mé sa leaba ag iarraidh dul a chodladh mar go gcuireann sé an intinn ar a suaimhneas.
5. Déan aclaíocht rialta
Íslíonn aclaíocht brú fola. Scaoiltear le réimse ceimiceán le linn don chorp a bheith i mbun gluaiseachta.
Íslíonn brú sa chorp tar éis na haclaíochta agus mothaíonn muid go maith.
Ba chóir dúinn uilig a bheith ag déanamh aclaíocht rialta cibé, ach tá sé níos tábhachtaí arís a bheith gníomhach agus an corp faoi strus ag rudaí seachtracha amhail an obair, cúrsaí airgid, cúrsaí caidrimh srl.
Déan aclaíocht le cairde. Gabh chuig an aclann, imir le foireann, léim ar do rothar, caith friosbaí nó gabh i mbun snámha.
Tá réimse gan chríoch de ghníomhaíochtaí ann ar féidir leat sult a bhaint astu.
Bainfidh an aclaíocht d’aird ó aon ábhar atá do do dhéanamh buartha nó imníoch.
Fiú má théann tú le haghaidh siúlóid 30 nóiméad, is leor é sin leis na dea-mhothúcháin agus an sonas a mhúscailt ionat.
6. Labhair le duine éigin maidir leis an strus i do shaol
Má tá tú faoi strus, is olc an rud é an strus a choinneáil chugat féin.
Má tá tú ag smaointiú ar fhadhb go minic, beidh an chuma ar an scéal go bhfuil sé ag dul in olcas.
I bhfírinne, níl sé ag dul in olcas, ach dá mhéad a smaoiníonn tú air, is amhlaidh is mó a éiríonn an fhadhb.
Labhair le duine a bhfuil tú mór leis nó léi.
Aimsigh síciteiripeoir i do cheantar féin nó labhair le ceann de na dreamanna a chuireann tacaíocht ar fáil dúinn, na Samáraigh mar shampla (glaoigh ar 116 123 as áit ar bith in Éirinn).
Ag an am céanna, má mhothaíonn tú go bhfuil duine a bhfuil tú mór leis nó léi faoi strus, tabhair cluas le héisteacht dóibh, más féidir.
7. Aithin na foinsí struis i do shaol agus déileáil leo
Tá neart cineálacha struis ann, agus cuireann siad uilig isteach ar an chorp ar bhealaí éagsúla.
Tá go leor foinsí struis ann sa lá atá ann: an saol oibre, caidrimh agus rudaí eile atá ag titim amach i do shaol.
Luath nó mall, moilleoidh an corp síos as a stuaim féin mar gheall ar an bhrú atá air.
Go hiondúil, nuair a tharlaíonn sé sin, éiríonn muid tinn agus bíonn orainn sos a thógáil.
Tá sé tábhachtach foinsí struis a aithint agus am a chur ar leataobh le déileáil leo.
Má tá tú na mílte euro i bhfiacha, seachas a bheith buartha faoi gach lá, suigh síos agus socraigh plean coigiltis duit féin a chuideoidh leat na fiacha a laghdú de réir a chéile.
Má tá tú buartha faoi scrúdú, leag amach go leor ama duit féin le staidéar a dhéanamh gach lá.
A luaithe a aithníonn tú foinsí struis, tá sé i bhfad níos éasca déileáil leo. Cuideoidh análú domhain (pointe 1) leat tabhairt faoi seo.
8. Cothaigh tú féin mar is ceart
Go minic, nuair atá duine faoi strus, bíonn dhá chontúirt ann ó thaobh an bhia de.
Tá roinnt daoine ann agus itheann siad i bhfad barraíocht agus iad faoi bhrú, agus tá daoine eile ann a itheann i bhfad níos lú na an gnáthmhéid.
Níl ceachtar den dá nós sin sláintiúil dúinn.
Má itheann tú i bhfad barraíocht, go háirithe bia milis nó bia gasta, beidh tú ag cur meáchan suas.
Agus mura n-itheann tú go leor, beidh an baol ann go mbrisfidh an corp síos agus go dtiocfaidh tinneas ort.
Nuair atá tú faoi bhrú breise, is maith an rud é ‘Multi-Vitamin’ maith a ghlacadh le cuidiú leis an chóras imdhíonachta, agus molaim do dhaoine ola éisc (Omega 3 agus Omega 6) a ghlacadh ar bhun rialta.
Tá fianaise ann a léiríonn go bhfuil ola éisc go maith d’fheidhmiú na hinchinne agus go n-íslíonn sé strus sa chorp.
Ba chóir duit slánbhianna (whole foods) a ithe go minic.
Seachain bianna a bhfuil próiseáil throm déanta orthu ar nós an diabhail.
Eisceacht amháin is ea cearnóg nó dhó de sheacláid dhorcha (níos mó na 70% cócó) a ithe anois is arís.
Níl an corp cleachta lena bheith ag briseadh síos ceimiceán agus bia bréagach sa chóras díleá, agus dá mhéad den chineál sin ábhair a itheann tú is amhlaidh is mó an méid struis atá tú ag cur ar an chorp.
Glasraí, feoil Ghaelach, iasc, torthaí, cnónna agus spíosraí – istigh! Bia gasta, bia próiseáilte agus milseáin – amuigh!
9. Seachain alcól
Nuair atá tú faoi strus, is maith an rud é éalú ón ábhar struis nuair is féidir.
Ar an drochuair, is rómhinic a bhaineann daoine úsáid as an alcól mar mhodh éalaithe.
Is deas an rud é gloine fíona nó buidéal beorach a ól anois agus arís (uair amháin sa tseachtain nó mar sin), le tú féin a chur ar do shuaimhneas, ach caithfear a bheith ar an airdeall agus tú ag meascadh alcóil agus strus.
Is maith atá a fhios ag gach mac máthar agus iníon athar nach mbeidh tú ar do sheanléim an lá dar gcionn tar éis duit a bheith ar an drabhlás agus go gcuireann sé go mór leis an strus sa chorp.
Tarraingíonn an t-alcól gruaim anuas orainn de dheasca na n-imoibrithe ceimiceacha a tharlaíonn leis sa chorp.
Nuair a bhíonn tú faoi ghruaim mar gheall ar inghlacadh alcóil, bíonn cuma níos measa ar gach rud.
10. Déan gáire go minic
Má tá an scannán ‘Patch Adams’ feicthe agat (atá bunaithe ar fhíorscéal), tá fiúntas an gháire feicthe agat maidir le tinneas a leigheas agus an tsláinte a
fheabhsú.
Is iomaí scéal atá amuigh ansin faoi dhaoine a bhaineann úsáid an an gháire már chóir leighis, agus tá sé fíor nach n-éiríonn daoine atá sona sásta ar an taobh istigh tinn leath chomh minic agus a éiríonn daoine atá míshásta agus gruama.
Gabh chuig seó grinn, amharc ar DVD greannmhar nó buail le cairde le haghaidh cupán tae agus roinnt spraoi. Déan na rudaí a chothaíonn sonas ionat agus tabhair cic mór suas an tóin don strus!
