Cá raibh tú in 1988 nuair a bhuail Ray Houghton eangach Shasana?
Cé go raibh mé beo, níl aon chuimhne agam ar an gcúl, ach is iomaí uair í feicthe agam thar na blianta agus is iomaí comhrá atá cloiste agam faoi dhraíocht Ray Houghton, an fear a fuair na cúil le linn d’Éirinn a bheith ag imirt sna Craobhchomórtais Eorpacha den chéad uair riamh, tríocha bliain ó shin.
Is minic muid ag tabhairt amach faoin FAI. Agus údar againn. Corruair, áfach, cuirtear iontas orm. Tá muid seasta ag gearán faoi eagraíochtaí éagsúla nach dtugann aon aird ar an nGaeilge. Má táimid sásta dul ag sciolladh agus sodar fúinn, creidim gur cheart moladh a thabhairt chomh maith nuair a léirítear meas don teanga.
Cúpla seachtain ó shin, fuair mé glaoch ón FAI ag insint dom faoi thaispeántas náisiúnta peile a sheolfar an tseachtain seo. In 2020, imreofar cuid de na cluichí sna chraobhchomórtais Eorpacha i mBaile Átha Cliath, agus chinn an FAI gur deis é seo taispeántas a chur i dtoll a chéile agus breathnú ar stair an tsacair in Éirinn.
Tá aip cruthaithe, agus san aip, tá rogha ann éisteacht le turas fuaime, ina ndéantar cur síos don éisteoir atá ag an taispeántas, ar céard air atá sé ag breathnú. Tugtar rogha don éisteoir, Gaeilge nó Béarla. Is ansin a tháinig mise isteach sa scéal seo. Iarradh orm an guthú a dhéanamh i nGaeilge dóibh. Aistríodh an script go gairmiúil, agus seoladh chugam é.
Nuair a bhí mé á thaifead, rith sé liom ceist a chur cé a chuir brú orthu an taifead i nGaeilge a dhéanamh. Dúradh liom nach raibh tada mar sin amhlaidh, nach raibh ann ach gur cheart go mbeadh an Ghaeilge ann chomh maith. Léiríonn sin stádas na Gaeilge in Éirinn, mar go tobann, mhothaigh mé chomh buíoch gur chuimhnigh duine éigin orainn, agus nach den bhuíochas a bhíodar á dhéanamh. Mhothaigh mé go raibh fáilte romhainn agus ár gcuid tuiseal agus díochlaontaí.
Mar ghasúr agus mar dhuine fásta, ní minic gur mhothaigh mé go raibh mo chuid ‘Gaelachas’ páirteach ná bainteach le haon phlean a bhí eagraithe ag áisíneachtaí éagsúla. Sa mbealach a bhí an Ghaeilge orthu, nó ní raibh aon aistriúchán ná guthú Gaeilge le fáil ach ó thurais leadránacha i músaem éigin.
Tá sin ag athrú. Tá turais i nGaeilge ag éirí níos forleithne, agus níl siad chomh leamh agus a bhí, go háirithe i mBaile Átha Cliath. Sin nó tá mise ag éirí níos leadránaí agus mé ag dul in aois!
Tá an taispeántas á oscailt ag an Printworks gar do Chaisleán Bhaile Átha Cliath, agus déanfaidh sé camchuairt ar fud na tíre idir seo agus 2020, agus beidh sé ar ais sa bpríomhchathair nuair a bheidh an craobhchomórtas anseo. Is féidir an aip a íoslódáil ar d’fhón cliste, agus má théann tú ann, déan iarracht cur suas liom agus tú ag dul siar bóithrín na smaointe ag breathnú ar Houghton agus Bonner agus ag canadh faoi Joxer ag dul go Stuttgart.
