‘Tá meon an phobail i leith na monarcachta athraithe ó bhonn’

 Tráth dá raibh, cuireadh ina luí ar ghlúnta óga na Breataine gur gá dóibh meas a bheith acu ar an teaghlach ríoga. Glacadh leis an monarcacht mar shiombail thábhachtach de thraidisiún agus de stair na tíre, agus tuigeadh go raibh ról tábhachtach bunreachtúil aige.

Sa lá inniu, áfach, léiríonn pobalbhreitheanna gur cuma le formhór na Sasanach óg más ann nó as don institiúid ríoga, agus is beag iarracht a dhéanann an córas scolaíochta ómós a chothú ina leith nó fiú eolas a chur chun cinn faoi. Go deimhin, síleann sciar maith den phobal, daoine óga ach go háirithe, gur cur amú airgid an rud ar fad agus gur cheart poblacht a bhunú.

Tá meon an phobail i leith na monarcachta athraithe ó bhonn le cúpla glúin anuas ar roinnt cúiseanna éagsúla. Cúis amháin ná go bhfuil níos lú measa ann d’údaráis thraidisiúnta i gcoitinne. Cuirtear béim faoi leith ar an gcomhionannas i ré daonlathach ár linne — is siombail ghléineach neamhionannais é an teaghlach ríoga.

Na nósanna traidisiúnta agus stairiúla a bhfuil an mhonarcacht bunaithe orthu tá siad imithe go mór i léig. Is é an rí nó an bhanríon ceann Eaglais Shasana, rud atá bunaithe ar an tuairim go bhfuil ceart diaga ag an monarc rialú. Níl ach céatadán fíorbheag den phobal Briotanach atá ina mbaill d’Eaglais Shasana ar na saolta seo, ámh, agus céatadán níos lú fós a chleachtann a gcreideamh. Ceaptar gur tuairim áiféiseach amach is amach é ceart diaga na ríthe.

In ainneoin seo, áfach, tá gnaoi an phobail ag an mbanríon Elizabeth, agus áit bainte amach aici mar sheanmháthair dhil an náisiúin. Ach ná déanaimis dearmad ar an bhfearg a bhí ar dhaoine léi faoin tslí fhuarchúiseach inar chaith sí le Diana: cuireadh iachall uirthi bás Diana a chaoineadh go poiblí chun racht an phobail a mhaolú. Léirigh an t-eachtra sin nach bhféadfadh an monarc talamh slán a dhéanamh de mheas agus de ghnaoi an phobail a thuilleadh. D’éirigh léi teacht slán agus an mhonarcacht a chur ar an mbóthar ceart arís, ach an éireoidh leo siúd a thiocfaidh ina diaidh bheith chomh stuama céanna?

Óir tá an prionsa Charles le teacht i gcomharbacht ar Elizabeth, agus níl tacaíocht an phobail aige nó baol air. Tá rátaí sástachta fíor-íseal aige mar gheall ar an tarcaisne a léirigh sé i leith Diana agus mar gheall ar an gclaonadh atá aige a ladar a chur i gcúrsaí polaitiúla nuair a bhítear ag súil le neodracht pholaitiúil ón teaghlach ríoga. Tá rátaí sástachta níos ísle fós ag a bhean chéile, Camilla. Is fíor go bhfuil siad beirt imithe in aois, ach is dream fadsaolach é an teaghlach ríoga seo agus tá sé tugtha le fios ag Charles go nglacfaidh sé lena dhualgas bheith mar rí ar bhás Eilíse.

Má tá todhchaí na monarcachta ag brath ar ghean guagach an phobail, ní fios an mbeidh sé in ann teacht slán. Cuireann aos intleachtúil agus polaitiúil na tíre i gcoinne na monarcachta: bíonn tráchtairí de shíor ag tabhairt fogha faoin institiúid “sheanchaite” seo nach bhfuil ag teacht le ré dhaonlathach ár linne. Tá Páirtí an Lucht Oibre agus an Páirtí Liobrálach go mór ina haghaidh agus chuirfidís deireadh leis an institiúid ríoga dá mbeadh an fhaill acu. Tugann an Páirtí Coimeádach tacaíocht di, ach tá an tacaíocht sin ag brath ar dhearcadh an phobail ina leith. An mbeidh an teaghlach ríoga in ann teacht slán as an chéad scannal eile a nochtfaidh na meáin, mar sin? Agus in ainneoin go bhfuil cuma shuaimhneach shásta ar an teaghlach ríoga faoi láthair, tiocfaidh scannal eile chun solais luath nó mall.

SCÉALTA EILE