Is oileán é Mallorca a bhfuil turasóirí ag tarraingt air le blianta. Taobh amuigh de na hionaid mhóra saoire áfach tá áilleacht agus cultúr fíréanta Catalónach le fáil. Thug Hugh Corcoran cuairt ar an chreig seo i lár na farraige…
Tá ceangal agam leis an Chatalóin ar chúis éigin. Níl a fhois agam caidé go díreach atá ann – na daoine, an festa, an bia, an teanga, an pholaitíocht, an stair.
Is beag am áfach a chaith mé taobh amuigh den ‘Principat’ féin, an chuid sin de na Tíortha Catalónacha a bhfuil féinriail éigin ann faoin rialtas áitiúil lonnaithe i mBarcelona.
Ach i mbliana bhí seans agam taisteal níos faide amach agus níos mó de na ‘Països Catalans’ a fheiceáil.
Thainig mé ar chultúr, ar bhia agus ar áilleacht Chatalónach taobh amuigh den tír mhór ach bhí mé in áit nach smaointíonn daoine uirthi mar chuid den Chatalóin: Mallorca.
Tá áilleacht, saibhreas agus beocht ar leith ar an chreig seo i lár na Meánmhara atá i bhfad ó Magaluf na nGall.
Tearmann Meánmhara, tearmann bia
Ón bhaile mór Palma thig leat gabháil ó thuaidh nó ó dheas agus tiocfaidh tú ar thearmainn bheaga an oileáin.
Áit amháin ar mhol muintir na háite domhsa ná i dtreo na sléibhte, siar ó thuaidh ar an bhealach go Serra de Tramuntana agus Deià, atá thuas ar bharr na gcnoc.
Is féidir siúlóid dheas a dhéanamh thart ar an bhaile bheag seo idir muir agus sliabh. Níos faide amach tá sléibhte le siúl agus an fharraige mhór os do chomhair.
Ar éirigh duit ar maidin, is deas blasanna agus bolaithe an oileáin a fháil leis an lá a chur sa treo cheart.
Tá dhá rud i Mallorca a gcaithfidh tú triall a bhaint astu.
Ma bhíonn diúl agat i ngreim milis ar maidin, na caillaígí amach ar ‘ensaïmadas’. Is taosráin bheaga mhilse iad seo, éadrom le siúcra reoáin thart orthu.
Ní bhfaighidh tú iad déanta níos fearr áit ar bith eile ar domhain taobh amuigh den oileán, mar sin bí maith duit féin agus ordaigh ceann le do chaifé ar maidin.
Uimhir a dó, má tá diúl agat i mbia níos neamh-mhilse, cosúil liomsa, is ‘pa amb oli’ atá de dhith ortsa.
Is é atá i gceist le ‘pa amb oli’ ná arán cuimilte le hola, salann, gairleog agus trataí deasa na háite.
Ar an mhórthír, beireann siad ‘pa amb tomaquet’ air, ach an rud céanna atá ann. De ghnáth cuireann daoine pernil (liamhás) nó fromatge (cáis) áitiúil air.
Is féidir pa amb oli a dhéanamh sa bhaile má tá áit agat, tá sé breá furasta agus is gnáthrud é a dhéanann muintir na háite ag am bricfeasta.
Téann an bheirt acu seo go maith le café amb llet nó ‘caifé le bainne’, atá acú ar maidin, mar gheall go líonann sé do bholg roimh lá fada ag obair nó, i do chása, ag taisteal.
Déan cinnte nach gcailleann tú amach ar oráistí an
oileáin ag am bricfeasta chomh maith – ní amharcfaidh tú ar oráiste in Éirinn mar an gcéanna arís!
Parthas glan
Níos moille sa lá, molaim daoibh gabháil soir ó dheas chuig Cala Figuera.
Tá an ché bheag seo i gceann de na háiteanna is deise agus is suaimhní dá bhfuil ann sa Mheánmhuir, agus is anseo go dtig leat iasc an lae a cheannacht, má tá sibh in am.
Tig an t-iasc isteach ar na báid thart fán 1800. Nuair a bhuaileann sibh amach an áit, glac tamalt le siúl thart ar na góilíní deasa thart fán ché, isteach agus amach ag amharc ar na sean-iascairí ag cóiriú na líontaí ar luí na gréine.
Nuair a thagann an t-iasc isteach, abair leis na boic go bhfuil spéis agat ann agus faigh greim de.
Máthair shúigh (squid), gibealach nó ochtapas, pilséir (sardines), anglait (monkfish)… bíonn sé uilig ann agus chomh húr fosta.
Nuair a fuair mise mo chuid, i ndiaidh domh mo lámh a chur isteach leis na giolcaigh a bhaint amach, bhí an calamar greamaithe de mo mhéar!
Agus an ghrian ag gabháil faoi, an fharraige mhór os do chomhair, caith iasc úr na Meánmhara síos ar fhriochtán le líomóid agus ola olóige an oileáin, mar aon le gloine Cava… parthas.
Críoch mheidhreach
I ndiaidh lá fada ar an bhóthar, is deas cúpla deoch meidhreach a bheith agat, chomh maith le suipéar beag de chócaireacht na háite.
Agus níl áit ar bith níos fearr dó sin i mo bharúilse (agus is léir i mbarúil chuid mhór de mhuintir na háite) ná Bodega La Rambla i bPalma.
Sean-bheár traidisiúnta é seo atá ag gabháil ó na 40í, é suite i lár an bhaile, inár féidir variats (giotaí beaga de bhia áitiúil) a fháil chomh maith le una copa de vi (gloinne fhíon an tí).
Gheobhfaidh tú ronyons (duáin), croquetes de pop, saill bholg bó, calamares, pica-pica agus go leor eile de bhia breá traidisiúnta an oileáin.
Dé hAoine agus Dé Sathairn bíonn an áit lán agus dar liomsa gur sin an t-am is fearr le gabháil.
Agus sibh críochnaithe le bhur gcuid, gabh amach agus bíodh cúpla deoch agaibh fán áit.
Má tá sibh amuigh oíche aoine, beidh an Casal Popular Voltor Negre foscáilte le ceol, ól agus craic le hóige Palma i mbun oibre ann.
Is teach ‘pobail’ atá i gceist le ‘casal’ agus bíonn sé á reachtáil ag na daoine óga i bPalma gach Aoine, go háirithe lucht ARRAN, grúpa polaitiúil d’ógánaigh atá ar son neamhspleáchais agus ar an eite chlé.
Roghnaigh an dáta, labhair an teanga
Má tá sibh ag smaointiú ar chuairt a thabhairt ar Mallorca, tá an Lá Náisúnta acu ar 30 Nollaig, le mórshiúl ar son neamhspleáchais chomh maith le craic agus cóisir fríd an oíche.
Am ar bith den bhliain thig leis a bheith té, fiú i mí Eanáir, ach sa samhradh thig leis a bheith ró-thé mar sin bígí ciallmhar… cibé caidé a shíleann sibh, níl fír Ghaelach rua- dhóite deas ar thrá ar bith!
Bíonn Easyjet agus Ryanair ag eitilt amach as Béal Feirste agus Baile Átha Cliath (go measartha saor) agus is féidir eitilt ó Bharcelona chomh maith.
Agus sibh ann, ná déanaigí dearmad gur cuid de na Tíortha Catalónacha é Mallorca agus i mórchuid an cheantair (agus dár ndóigh sna háiteanna san alt seo), labhraíonn daoine an teanga dhúchais mar an chéad teanga acu.
Seo thíos roinnt frásaí ar féidir iad a úsáid agus sibh amuigh ag taisteal… Bon viatge!
Cad é mar atá tú? – Com va?, Go maith – Bé, Go deas – Bó, Iontach deas / maith – Molt bó / bé, Go raibh maith agat – Gràcies
Le do thoil – Si us plau, Slán – Adéu, Maidin mhaith – Bon dia, Oíche mhaith – Bona nit, An bhfuil … agat? – Tens …?
Tá … agam – Tenc … , Fíon – Vi, Bia – Menjar, Is as Éirinn mé – Sóc d’Irlanda, An Tír Abú! – Visca la Terra!
